آیت الله العظمی شیرازی: عصمت 14 معصوم علیهم السلام از گذشته حتی قبل از ولادت وجود داشته اما در مورد انبیاء، دلیلی وجود ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز یکشنبه هجدهم ربیع الاول سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با عصمت انبیاء و 14 معصوم فرمودند: در 14 معصوم علیهم السلام یعنی رسول خدا، امیرالمومنین، حضرت فاطمه زهرا و 12 امام صلوات الله علیهم اجمعین، عصمت آنان از گذشته حتی پیش از رسیدن آنان به مقام نبوت و امامت و حتی قبل از تولد ایشان وجود داشته است.

معظم له در ادامه فرمودند: اما در انبیاء الهی دلیلی وجود ندارد که قبل از رسیدن به مقام نبوت، دارای مقام عصمت بوده اند.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند: در کتابی به نام تنزیه الانبیاء از مرحوم شریف مرتضی، مسائل عصمت به تفصیل ذکر شده است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با جایگاه و مرتبت معصومین علیهم السلام فرمودند : ۱۴ معصوم علیهم السلام ، در همه چیز با یکدیگر یکسان هستند ، مگر در دو چیز ، اول نبوت که خاص پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است ، و اگر چه جبرئیل بر حضرت زهرا سلام الله علیها نازل می شد ، و بر امیرالمومنین صلوات الله علیه هم نازل می شد ، و بر امام حسن عسکری علیه السلام هم نازل می شد ، اما نزول او ، به عنوان وحی و نبوت بر ایشان نبوده ، لذا نبوت خاص پیامبر اکرم بوده ، و ۱۳ معصوم دیگر ، نبوت ندارند.

معظم له در رابطه با تفاوت دوم معصومین علیهم السلام فرمودند: فرق دوم این بزرگواران ، درجات ایشان است ، که پیامبر اکرم از ۱۳ معصوم دیگر ، افضل هستند ، و امیرالمومنین از ۱۲ معصوم دیگر افضل هستند ، و حضرت زهرا از ۱۱ معصوم دیگر افضل هستند ، و امام حسن مجتبی از ۱۰ معصوم دیگر افضل هستند ، و امام حسین هم از ۹ معصوم دیگر افضل هستند و هکذا ، در روایت آمده که امام زمان سلام الله علیه از ۸ پدر خود ، افضل هستند ، لذا فرق میان معصومین علیهم السلام ، فقط در این دو جهت است.

ایشان در ادامه فرمودند : از مجموع روایاتی که انسان ملاحظه می کند چنین برداشت می شود که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : که هیچ علمی وجود ندارد که پروردگار عالم به من آموخته باشد ، و من آن علم را به علی علیه السلام نیاموخته باشم.

آیت الله العظمی شیرازی هم چنین تاکید فرمودند : در روایات دیگر هم آمده که امیرالمومنین علیه السلام آنچه را که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آموخته بودند ، به امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما منتقل کردند ، و این علم نیز به سایر ائمه اطهار علیهم السلام ، منتقل شده ، لذا ۱۴ معصوم در علم و دانش نیز همگی یکسان هستند.

معظم له در ادامه فرمودند: لذا از مجموع روایات چنین استفاده می شود که علم ۱۴ معصوم علیهم السلام یکسان است ، و همه ی آنها مساوی هستند ، فقط در دو جهت با هم فرق دارند ، فرق اول ، فرق میان رسول الله و ۱۳ معصوم دیگر ، که پیامبر اکرم ، نبی بودند و ایشان از انبیاء نبودند ، و فرق دوم اینکه درجات ایشان هم متفاوت است ، و علی و فاطمه افضل از ۱۱ امام دیگر هستند ، و هم چنین در سایر موارد ، و گرنه در همه چیز ،همه آن ها با یکدیگر مساوی هستند ، و در همین رابطه بابی در بحارالانوار از علامه مجلسی یا حتی بیشتر از یک باب موجود است که روایات در آنجا ذکر شده است ، بنابراین علم ایشان مساوی است.

ایشان در رابطه با تکلیف الهی انسان‌ها نسبت به یادگیری و ابلاغ مفاهیم دینی فرمودند: یادگیری عقاید و سپس احکام واجب شرعی، و نیز اهتمام به اموری که واجب کفایی است، و در صورتی که به مقدار مورد نیاز، افرادی جهت انجام آن وجود ندارند به واجب عینی تبدیل می شود، از جمله اموری هستند که لازم است نسبت به سایر امور دیگر در زندگی انسان مقدم شود، به اندازه‌ای که برای انسان، امکان انجام آن وجود دارد.

آیت الله العظمی شیرازی در تشریح مفهوم بلاغ مبین فرمودند: قرآن کریم به صورت مکرر از واژه بلاغ مبین به معنای «رساندن آشکار و واضح»، برای ابلاغ مفاهیم دینی به بشر استفاده نموده، و در اینجا، منظور خدای متعال، فقط رساندن و ابلاغ نبوده، بلکه تاکید بر آشکار و واضح بودن آن نیز شده، به گونه‌ای که موجب قانع شدن مردم گردد.

معظم له در ادامه فرمودند: اگر مردم به آنچه که به صورت واضح و آشکار به آنان ابلاغ شده، عمل کردند، در این صورت، نتیجه مطلوب حاصل شده، اما اگر به آنچه که به آنان به صورت آشکار و واضح ابلاغ شده، عمل نکردند، حجت بر کسانی که این وظیفه را انجام داده اند، تمام شده است.

ایشان در رابطه با حجیت نظر مجتهد فرمودند: نظر مجتهد، برای خودش و برای کسی که مقلد اوست، حجت است، اما برای مجتهد دیگر و مقلدین سایر مراجع، نظر آن مجتهد، حجت نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: این مساله همانند آن است که فرد بیمار چون اهل خبره نیست، در میان صد پزشک، به یک پزشک که ثقه و اهل خبره است، مراجعه می کند، و نظر آن پزشک، برای او حجت است، ولو پزشک دیگری، نظر او را قبول نداشته باشد.

معظم له هم چنین تاکید فرمودند: در تمام اختلاف هایی که میان اهل خبره در زمینه های مختلف مانند پزشکی، سیاست، خیاطی، بنایی، و مهندسی وجود دارد، قول و عمل اهل خبره و ثقه ای که افراد غیرمتخصص به او مراجعه می کنند، حجت است، چون خود آن فرد، اهل خبره نیست.

ایشان در رابطه با تکلیف مجتهدی که در مساله ای نظر ندارد، یا دچار شک و تحیر است، فرمودند: در این زمینه میان فقها اختلاف وجود دارد، برخی از فقها تصریح کرده اند در شرایطی که مجتهدی شک کرد و مجتهد دیگری در آن مساله نظر دارد، باید به احکام شک عمل کند، و تقلید بر او حرام است، اما برخی از فقها معتقدند که آن مجتهد می تواند در این مساله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند، در جایی که مطمئن به اشتباه بودن نظر او نباشد و برداشت من هم همین است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حجیت نظر مجتهد فرمودند: نظر مجتهد، برای خودش و برای کسی که مقلد اوست، حجت است، اما برای مجتهد دیگر و مقلدین سایر مراجع، نظر آن مجتهد، حجت نیست.

معظم له در ادامه فرمودند: این مساله همانند آن است که فرد بیمار چون اهل خبره نیست، در میان صد پزشک، به یک پزشک که ثقه و اهل خبره است، مراجعه می کند، و نظر آن پزشک، برای او حجت است، ولو پزشک دیگری، نظر او را قبول نداشته باشد.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند: در تمام اختلاف هایی که میان اهل خبره در زمینه های مختلف مانند پزشکی، سیاست، خیاطی، بنایی، و مهندسی وجود دارد، قول و عمل اهل خبره و ثقه ای که افراد غیرمتخصص به او مراجعه می کنند، حجت است، چون خود آن فرد، اهل خبره نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تکلیف مجتهدی که در مساله ای نظر ندارد، یا دچار شک و تحیر است، فرمودند: در این زمینه میان فقها اختلاف وجود دارد، برخی از فقها تصریح کرده اند در شرایطی که مجتهدی شک کرد و مجتهد دیگری در آن مساله نظر دارد، باید به احکام شک عمل کند، و تقلید بر او حرام است، اما برخی از فقها معتقدند که آن مجتهد می تواند در این مساله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند، در جایی که مطمئن به اشتباه بودن نظر او نباشد و برداشت من هم همین است.

معظم له با اشاره به وضعیت کنونی برخی از شهرها مانند تهران و شهر ری ، بغداد و کاظمین ، بغداد و مدائن، دزفول و اندیمشک ، فرمودند : در شهرهای این چنینی که در حقیقت دو شهر متفاوت هستند ، اما پس از مدتی به دلیل گسترش خانه سازی و توسعه ی شهرها ، خانه های دو شهر به یکدیگر متصل شده اند ، ولو در اسم ، هم چنان متفاوت هستند ، و از لحاظ اداری هم دو عنوان گوناگون دارند ، اما حکم شهر واحد را پیدا کرده اند.

ایشان با تاکید بر ملاک بودن عرف ، فرمودند : اگر فاصله ی دو شهر ، با گسترش یافتن خانه ها ، کم شده و از نظر عرف ، اتصال برقرار شده ، حکم شهر واحد را دارند ، اما اگر میان دو شهر ، هم چنان صحرا ، فاصله باشد ، حکم شهر واحد را ندارند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با شهر هایی مانند نجف اشرف فرمودند : در خصوص نجف اشرف با توجه به عنوان خاص آن ، حکم آن مطابق با نگاه عرف است ، و هم چنان ، حکم دو شهر جداگانه را دارند ، اما اگر خانه های کوفه به سمت مسجد سهله ، گسترش یافت ، و به مسجد سهله متصل شد ، در نتیجه ، مسجد سهله هم جزئی از کوفه می شود ، اما نجف اشرف جزئی از کوفه نشده ، و در اینجا ملاک عرف است و مادام که عنوان نجف اشرف ، هم چنان بر این شهر باقی است ، حکم تخییر نماز ، شامل نجف اشرف نمی شود، مثلا حرم مطهر امیرالمومنین شامل مساله تخییر در نماز نمی شود.

معظم له در ادامه فرمودند : وقتی دو یا چند شهر ، یا چند روستا ، به هم متصل شدند ، و از نظر عرف ، یک شهر محسوب شدند ، حتی اگر از نظر اداری دو یا چند اسم متفاوت داشته باشند ، مثل شهر ری که در حال حاضر ، متصل به تهران شده ، ولو از نظر اداری ، دو اسم گوناگون دارند ، حکم شهر واحد را دارند ، لذا اگر کسی از این طرف شهر تهران ، تا آن طرف شهر ری برود ، حکم مسافر را ندارد ، چون در زمان ائمه علیهم السلام نیز ، نظیر شهرهای بزرگ این چنینی وجود داشته است ، و این شهرها از ابتدا هم بزرگ نبوده اند ، بلکه به تدریج بزرگ شده و به یکدیگر متصل شده اند.

ایشان در رابطه با شهرهایی مانند دزفول و اندیمشک که به یکدیگر متصل شده اند ، فرمودند : در چنین مواردی مثلا اگر وارد اندیمشک شدید ، گویا وارد دزفول گردیده اید ، و حکم هر دو شهر ، مانند هم است ، یعنی در زمانی که به هم متصل شدند و حکم شهر واحد را دارند.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید مجدد بر متفاوت نبودن حکم بلاد کبیره با سایر شهرها فرمودند : در زمان ائمه علیهم السلام ، مثلا سامرا ، از شهری کوچک ، تبدیل به شهری بزرگ شده و علاوه بر آن ، شهرهای بزرگ دیگری هم وجود داشته ، که به تدریج توسعه یافته اند ، اما ابدا اسمی از محله و احکام آن ، در روایات نیامده است ، لذا قاعده ی کلی آن است که وقتی شهرها و روستاها بزرگ شد ، ولو از نظر اداری دو یا چند اسم ، بر قسمت های مختلف آن ، گذاشته شد ، اما اگر اتصال ، صورت گرفته باشد ، عرفاً یک شهر محسوب می شود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم بلاد کبیره فرمودند : صاحب عروة الوثقی و برخی از مراجع تقلید معاصر، در رابطه با بلاد کبیره، محله را ملاک می دانند، در حالی که بلاد کبیره در زمان ائمه علیهم السلام هم وجود داشته ، اما نامی از محله در روایات نیامده است، لذا حکم بلاد کبیره همانند سایر شهرها بوده و تفاوتی با آنها ندارد.

معظم له در ادامه فرمودند : نوشته اند مساحت سامرا در آن زمان، هشت فرسخ یعنی به اندازه پنجاه کیلومتر بوده، یا کوفه که پنج فرسخ در پنج فرسخ بوده، و شهرهایی نظیر واسط ، بغداد و بصره هم در زمان ائمه علیهم السلام از شهرهای بزرگ و جزء بلاد کبیره بوده اند، اما در روایات سفر، هیچ کدام از ائمه نامی از محله نبرده اند، و همیشه از شهرها نام برده اند، لذا ملاک، حدود شهر است ، چه بلاد کبیره و چه صغیره باشد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: معانی مختلف حق، توصیه به پرهیز از شهوات و قناعت پیشه کردن، احکام غسل جنابت، شرح مختصری بر حدیث کسا، برخی از احکام مسافر، و شرح آیه 42 سوره زمر، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت 11:15 به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.