آیت الله العظمی شیرازی: بر اساس اجماع میان محققین علمای شیعه از شیخ مفید و شیخ طوسی تا به امروز تحریف در الفاظ قرآن، حتی در یک نقطه صورت نگرفته است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی با بیان این که تمام کتب آسمانی که از جانب خدا آمدند همانند قرآن، تبیان هستند، فرمودند: این که چرا کتب دیگر آسمانی مانند قرآن حفظ نشده، این مطلب تاویل شده و در این خصوص روایاتی از پیامبر اکرم و امیرالمومنین نقل گردیده است، مثلا امیرالمومنین علیه السلام را کشتند اما ولایت ایشان باقی ماند، و یکی از تفاوت ها میان قرآن و سایر کتب آسمانی که در روایات هم به آن اشاره شده حفظ قرآن است که در رابطه با قرآن تضمین و در مورد آن ها اشاره نشده است.

معظم له در رابطه با امکان تحریف در قرآن فرمودند: در روایات آمده که معصومین علیهم السلام توصیه فرموده اند: إِقْرَأْ كَمَا يَقْرَأُ النَّاسُ، قرآن را همان گونه که مردم می خوانند، بخوانید، یعنی همین قرآنی که در دست همه مردم است و آن را می خوانند ، شما هم همان گونه بخوانید، اما این که در روایات وارد شده که ائمه علیهم السلام چبزهایی از قرآن کم یا زیاد کرده اند، دلیل آن، یا مربوط به شان نزول یا تفسیر و یا تاویل است، مثلا در آیه شریفه يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ، در این جا که فرموده بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ (فی عَلِیّ) اضافه شده، در قرآن فی عَلِیٍّ نیست، این شان نزول است، این آیه در مورد امیرالمومنین صلوات الله علیه نازل شده و اضافه ها گاهی تفسیر است که بیان الغامض و کشف الغامض است، یا هم تاویل است و در مجموع یکی از سه مورد ، شان نزول یا تفیسر و تاویل است، و نکته مهم این که جبرئیل هم قرآن را همین گونه نازل کرده و برای پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خوانده بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ (فی عَلِیٍّ)، اما نه به عنوان قرآن بلکه به عنوان شان نزول، و روایت دارد که بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، امیرالمومنین صلوات الله علیه، یک هفته آن قرآنی که خودشان نوشته بودند را که در آن هم تنزیل و هم تفسیر و هم تاویل بود، به جماعتی از اصحاب پیغمبر عرضه کردند اما آن ها نپذیرفتند.

ایشان در شرح آیه شریفه نهم سوره حجر إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ما اين قرآن را نازل كرده‏ ايم و قطعا از آن حفاظت خواهيم کرد ، فرمودند : وعده خدای عزوجل فقط نسبت به حفظ قرآن کریم است و اراده خدا در این خصوص تنها نسبت به قرآن تعلق پیدا کرده و تضمین کرده که در آن دست برده نشود ، و نسبت به دیگر کتب آسمانی چنین وعده ای نداده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: در روایت است که هنگام نزول وحی، و آیات قرآن توسط جبرئیل که به پیامبر اکرم عرضه می داشت، امیرالمومنین، همراه با قرآنی که می نوشتند، سه چیز دیگر را هم می نوشتند، تنزیل، تفسیر، تاویل، در تنزیل و تفسیر و تاویل، تحریف، قطعا صورت گرفته، و این که در برخی از روایات، تصریح به تحریف شده، حمل بر این سه مورد، می شود، اما تحریف در الفاظ قرآنی که به دست ما رسیده، و قرآنی که نزد ما موجود است، هیچ کم و زیادی صورت نگرفته، بلکه این مساله، اجماع میان محققین علمای شیعه از شیخ مفید و شیخ طوسی تا به امروز است، که تحریف در الفاظ قرآن، حتی در یک نقطه ، صورت نگرفته است.

معظم له در شرح آیه شریفه نهم سوره حجر إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ما اين قرآن را نازل كرده‏ ايم و قطعا از آن حفاظت خواهيم کرد، فرمودند: وعده خدای عزوجل فقط نسبت به حفظ قرآن کریم است و اراده خدا در این خصوص تنها نسبت به قرآن تعلق پیدا کرده و تضمین کرده که در آن دست برده نشود، و نسبت به دیگر کتب آسمانی چنین وعده ای نداده است.

ایشان در ادامه فرمودند: در روایت است که هنگام نزول وحی، و آیات قرآن توسط جبرئیل که به پیامبر اکرم عرضه می داشت، امیرالمومنین ، همراه با قرآنی که می نوشتند، سه چیز دیگر را هم می نوشتند، تنزیل، تفسیر، تاویل، در تنزیل و تفسیر و تاویل قرآن، تحریف، قطعا صورت گرفته، و این که در برخی از روایات ، تصریح به تحریف شده، حمل بر این سه مورد، می شود، اما تحریف در الفاظ قرآنی که به دست ما رسیده، و قرآنی که نزد ما موجود است، هیچ کم و زیادی صورت نگرفته، بلکه این مساله، اجماع میان محققین علمای شیعه از شیخ مفید و شیخ طوسی تا به امروز است، که تحریف در الفاظ قرآن، حتی در یک نقطه، صورت نگرفته است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با مصحف حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: صحیفه حضرت فاطمه سلام الله علیها مربوط به مواردی بوده که جبرئیل، خدمت حضرت زهرا سلام الله علیها شرفیاب می شده و مطالبی را به آن حضرت عرض می نموده و امیرالمومنین، آن مطالب را می نوشتند که نام آن را صحیفه حضرت فاطمه سلام الله علیها نام نهاده اند.

معظم له با اشاره به مصحف امیرالمومنین فرمودند: در حدیثی از امیرالمومنین علیه السلام است که کل قرآن را از اول تا آخرش، از دهان و زبان رسول خدا، با تفسیر و تاویل آن، نوشته اند، مثلا در جایی که آیه ی يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ، نازل شده، جبرئیل در اینجا گفته که اینجا قرآن است، و پس از آن گفته است: فی عَلِیّ و عرض کرده اینجا تفسیر قرآن است، ودر وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ گفته اینجا قرآن است، و لذا قرآن ، همان گونه که در حدیث شریف آمده، در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله کامل شد، بنابراین حدیث از پیامبر اکرم آمده که: من قرء القرآن ، یعنی تمام قرآن که نازل شده بود.

ایشان در ادامه فرمودند: آنچه که امیرالمومنین نگاشته بودند، و همراه با تفسیر و تاویل بوده است، در حدیثی آمده که پس از شهادت رسول خدا، امیرالمومنین فرمودند: این قرآن من است، یعنی همان مصحفی که امیرالمومنین به دست خود، آن را همراه با تفسیر و تاویل نوشته بودند، و امیرالمومنین، آن قرآن را به جماعت عرضه کردند، اما جماعت آن را نپذیرفتند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با لزوم رعایت قواعد تجویدی در نماز فرمودند: تجوید از مصدر جَودَت به معنای نیک بودن، خوب شدن، و نیکو گشتن و زیبا شدن است، کلمه جَيِّد هم در کلام عرب به معنای خوب، نيکو، نيک، پسنديده و زیبا آمده است، و رعایت قواعد تجوید در نماز، واجب نیست، اما در چند مورد استثناء دارد که در رابطه با آن ادعای اجماع شده است.

معظم له در ادامه فرمودند: اگر ادعای اجماع در این موارد درست باشد، رعایت آن موارد، واجب است، مثلا صاحب جواهر الکلام در وَلَا الضَّالِّينَ ، مدّ را بر اساس اجماع، واجب می داند، و یا در قاعده ی یَرمَلون هم نقل اجماع شده است، لذا اگر کسی این اجماع را قبول داشته باشد، از باب اجماع و نه تجوید، رعایت آن واجب است، اما در سایر موارد، رعایت قواعد تجوید در نماز ، واجب نیست.

ایشان با اشاره به کیفیت قرائت نماز توسط معصومین علیهم السلام فرمودند: آ یا لازم است همان گونه که ائمه علیهم السلام نماز می خواندند، نماز خوانده شود؟، در زمان ائمه علیهم السلام، بسیاری از غیرعرب ها، مانند ایرانیان، تُرک ها و از سایر زبان های دیگر، مسلمان می شدند که قطعا بسیاری از حروف را نمی توانستند به لفظِ فصیحِ عربی تلفظ کنند، و بدون شک در هنگام خواندن نماز ، مثلا کسره را ضعیف ادا می کردند، و من در هیچ جا روایتی ندیده ام و از برخی از اهل خبره ی فقها هم که پرسیدم، در هیچ جا روایتی وجود ندارد که ائمه علیهم السلام به اصحاب غیرعرب خود فرموده باشند که نمازت را این گونه بخوان، در حالی که بسیاری از غیر عرب ها از بهترین اصحاب و یاران معصومین علیهم السلام بوده اند ، حتی دیده نشده که امام علیه السلام به یکی از یارانش گفته باشند سوره حمدت را برای من بخوان تا ببینم چگونه می خوانی، لذا هر نوع خواندن اشکالی ندارد، و از آن جا که مُسلّم است که همه قدرت ندارند نماز را به الحان عرب بخوانند، لذا تلفظ کامل حروف، مطابق با تلفظ عربی، تا آن جا که موجب تغییر حروف نشود واجب نیست، اگر چه مستحب است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تلفظی که منجر به تغییر حرف شود، فرمودند: این مساله در عروة الوثقی آمده که اگر حرف تبدیل شود، مثلا عین آن چنان سبک تلفظ شود که تبدیل همزه شود ، این جایز نیست.

معظم له در ادامه در رابطه با برخی روایاتی که نقل شده بلال، شین را سین تلفظ می کرد، فرمودند: این روایاتی که از پیامبر نقل شده، مُرسله است و علاوه بر آن، در مورد بلال استثناء شده که تغییر حرف توسط او به دلیل مشکل زبان ، اشکالی ندارد ، لذا خواندن نماز به الحان عرب مستحب است و واجب نیست، و اگر هم انسان جهل داشته و یاد نگرفته، مشمول قاعده لاتعاد می شود.

ایشان در رابطه با دلیل تغییر نیافتن قرآن فرمودند: دلیل اینکه این قرآنی که در دست ماست همان قرآن اولیه است و دچار تغییر نشده، به دلیل روایت حفص از عاصم نیست چرا که آن روایت اعتبار ندارد، بلکه به این خاطر است که این قرآن متواتر به دست ما رسیده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: اگر این قرآن، ۵۰ یا ۱۰۰ یا ۳۰۰ سال قبل به نوع دیگری بوده و اکنون به شکل دیگری شده از باب قاعده ی «لوکان لبان» با بررسی آنها مشخص می‌شود که این قرآن کم و زیاد نشده است.

معظم له هم چنین تاکید فرمودند: قرآن کریم در زمان پیامبر اکرم کامل شده، و از اصحاب آن حضرت و دیگران به ما رسیده است، و در تواتر، عدالت، وثاقت، و بلوغ شرط نیست، لذا اگر خبری متواتر شود، موجب علم خواهد شد.

ایشان در رابطه با کامل شدن قرآن کریم در زمان پیامبر اکرم فرمودند: از پیامبر اکرم در ثواب ختم قرآن کریم، روایاتی نقل شده که مشخص می‌شود قرآن کریم در زمان پیامبر اکرم کامل شده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: برخی از احکام وضو و غسل، احکام نماز احتیاط، برخی از احکام سجده، تفاوت های عده طلاق و وفات، شرح مراتب ارث، حکم اعمال فردی که سالیان طولانی به تکالیف شرعی خود عمل نکرده، شرح آیه 77 سوره کهف، و حکم نماز قضای پدر و مادر، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت 11:15 به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.