آیت‌الله‌العظمی شیرازی: اهدای اعضا پس از مرگ کامل و نه مرگ مغزی جایز اما در زمان حیات جایز نیست
نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز جمعه بیست و پنجم صفر سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم استفاده از اجناس و خوراکی‌های مشکوک در بازار شهرهایی که غالبا مسلمان هستند اما ملتزم و متشرع نیستند، فرمودند: خدای عزوجل این گونه امور را تسهیل فرموده، همانند جایی که انسان نمی‌داند چیزی طاهر یا متنجس است، که اگر واقعا متنجس باشد طاهر نمی شود، اما خدا آن را بر ما تسهیل کرده که حکم طاهر داشته باشد، لذا در سوق و ید مسلمین هم خدای متعال تسهیل کرده است.
معظم له در ادامه فرمودند: در این موارد، اطمینان به طاهر و حلال بودن لازم نیست، اما اگر اطمینان به خلاف آن، حاصل شد، استفاده از آن اجناس جایز نیست، یعنی اگر در بازار مسلمین، از یک فروشنده‌ی غیرملتزم و غیرمتشرع، قصد خریداری چیزی داشتیم و اطمینان داشتیم که جنس او، دزدی و یا غیرطاهر یا غیرحلال است، در این صورت خرید آن، جایز نیست.
ایشان هم چنین تاکید فرمودند: تا اطمینان به خلاف چیزی نباشد حتی در صورتی که انسان ظن و گمان به خلاف در حد ۶۰ یا ۷۰ درصد داشته باشد، باز هم خرید از بازار مسلمانان اشکال ندارد، چرا که خدای متعال برای بندگانش، این مساله را تسهیل فرموده است.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با احکام قتل فرمودند: در ارتکاب قتل، ملاک دائمی شخص مباشر و کسی است که قتل به دست او صورت گرفته است، مگر آنکه سبب قتل قوی تر از مباشر آن باشد، مثلا در زمانی که مباشر قتل، مجنون، فرد نابالغ و غیر مکلف، و یا حیوان باشد، در غیر این صورت، همواره ملاک در احکام، شخص مباشر یعنی انجام دهنده ی قتل است.
معظم له در رابطه با قتل هایی که به دستور حاکم صورت می گیرد، فرمودند: اگر حاکم، امر به قتلی کند، مساله ی دیگری است، و در این صورت ممکن آن قتل جایز و حتی در مواردی واجب باشد.
ایشان در رابطه با قتل هایی که به دستور حاکم ظالم صورت می گیرد، فرمودند: اگر حاکم ظالم، شخصی را امر به قتلی کرد ، و در این میان، شخصی مظلومانه کشته شد، مباشر در قتل یعنی کسی که قتل به دست او صورت گرفته، قاتل محسوب می شود، و قصاص و دیه بر او واجب می شود، چنانچه این قتل، عمدا صورت گرفته شود.
آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: آنچه گفته شد مربوط به غیر معصومین علیهم السلام است، و گرنه در معصومین علیهم السلام، همه ی کسانی که ایشان را کشتند، بدون شک حکم قاتل را دارند، و شمر قاتل است ، ابن سعد قاتل است، ابن زیاد قاتل است، یزید قاتل است، لعنة الله علیهم
معظم له در رابطه با حکم اهدای عضو افرادی که دچار مرگ مغزی شده اند، فرمودند: اهدای عضو برای کسی که دچار مرگ مغزی شده، و اصطلاحا در زبان عربی به آن موت سریری و در زبان فارسی به آن مرگ بالینی گفته می شود، جایز نیست، چرا که در این شرایط ، مرگ کامل اتفاق نیفتاده است.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم وصیت اهدای عضو پس از مرگ فرمودند: برخی از فقها گفته اند که این وصیت نافذ نیست اما جماعتی از فقها که من هم برداشتم همین است، گفته اند که اگر کسی وصیت کرد که بعد از مرگ کامل و نه مرگ مغزی، اعضای او هدیه داده شود، از آنجا که انسان بر نفس خود ولایت دارد، اشکال ندارد.
معظم له در رابطه با اهدای برخی از اعضا مانند چشم و گوش و دست و پا که آنها دو مورد وجود دارد، در زمان حیات فرمودند: اگر چه انسان بر نفس خود ولایت دارد، اما در سه مورد این ولایت وجود ندارد، که فقها به دو مورد اشاره کرده اند و من هم مورد سومی را به آن اضافه نموده ام.
ایشان در ادامه فرمودند: اولین موردی که انسان بر نفس خود ولایت ندارد این است که انسان ولایت قتل نفس خود را ندارد و نمی تواند خودکشی کند، دوم آنکه نمی تواند یکی از اعضای بدن خود را قطع کند یا یکی از حواس پنجگانه خود را معیوب نماید، و سوم آنکه نمی تواند کاری کند که به یکی از امراض عظیمه و خطرناک مبتلا شود.
سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: حکم ازدواج دختر با اکراه، حکم اولاد شبهه، توضیحاتی در رابطه با عرفا و فلاسفه، شرح مفهوم عموم منزلت، حکم دیه در قتل عمد و شبه عمد و خطا، و برخی از احکام ربا، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.
لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.
