آیت الله العظمی شیرازی: از آنجا که طبل هایی که در عزاداری ها نواخته می شود، مختص به حرام نیست، و اتفاقا مخصوص عزاداری است، استفاده از آنها هیچ اشکال ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز دوشنبه بیست و یکم صفر سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم شبیه خوانی که بعضا مردان در نقش حضرت زینب و یا زنان در نقش حضرت عباس یا حضرت علی اکبر، ظاهر می شوند، فرمودند: مرحوم میرزای نایینی این گونه تشبه ها را بلااشکال دانسته اند، چون دلیل برای حرمت تشبه، در این رابطه، ظهور در اطلاق ندارد.

معظم له در ادامه فرمودند: این مساله محل اختلاف است و عده ای از فقها به ظهور روایات عمل نکرده اند، لذا در این مساله اقوال متعدد وجود دارد، بنابراین عده ای احتیاط وجوبی و عده ای احتیاط استحبابی در این زمینه نموده اند.

ایشان در رابطه با حکم استفاده از طبل در عزاداری ها فرمودند: مرحوم شیخ انصاری در مکاسب به این مساله اشاره نموده اند که وسایلی که هم برای حلال و هم حرام استفاده می شود، استفاده از آنها در عزاداری ها اشکال ندارد، و باید آن وسیله، مختص به فعل حرام نباشد، و از آنجا که طبل هایی که در عزاداری ها نواخته می شود، مختص به حرام نیست، و اتفاقا مخصوص عزاداری است، استفاده از آنها هیچ اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در پاسخ به این سوال که آیا زیارت امام حسین علیه السلام در هر مکانی از شهر کربلا، زیارت محسوب می شود؟، فرمودند: اگر در چنین شرایطی انسان عذر داشته باشد، زیارت محسوب می شود اما اگر بدون عذر و دل بخواه به حرم مطهر مشرف نشده، معلوم نیست، چرا که معنای کلمه زیارت، حضور است و گفته نشده شما زمین کربلا را زیارت کنید بلکه باید در داخل حرم مطهر حاضر شد.

معظم له در ادامه فرمودند: معنای زیارت در تمامی موارد همین است، مثلا اگر کسی در خانه نشسته و اموات او در مقبره دفن هستند و او از راه دور برای آن ها فاتحه می خواند، آیا به این، زیارت اموات می گویند؟ یا اگر کسی مریض شد انسان نزد بیمار حاضر می شود و در این صورت می گویند زیارت مریض انجام شده است.

ایشان با تاکید مجدد بر این که زیارت به معنای حضور است، فرمودند: فقط در مورد معصومین علیهم السلام استثناءً زیارت از راه دور، به خاطر ادله، زیارت محسوب می شود و گرنه اسم آن زیارت نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: در مورد زیارت اربعین هم، وقت زیارت از طلوع فجر تا زمان غروب است، بر حسب قول مرحوم صاحب جواهر الکلام در مساله نهار که ایشان طلوع فجر و نه طلوع شمس را ملاک می داند، و هم چنین حضور در حرم مطهر لازم است و گرنه حضور در یک یا دو فرسخ فاصله، صدق زیارت نمی کند.

معظم له تاکید فرمودند: البته در مستحبات برای کسی که معذور است چه از لحاظ مکان و چه زمان، به قدری که ارتِکاز مُتَشَرّعه می پذیرد، توسعه قائل شده اند، لذا در صورت عذر مثلا زمانی که ازدحام جمعیت زیاد است و امکان حضور در حرم مطهر نیست، زیارت از فاصله دورتر اشکال ندارد ، و هم چنین تا دو سه روز قبل و بعد، از لحاظ زمانی بلامانع است.

ایشان در رابطه با لزوم رعایت قواعد تجویدی در نماز فرمودند: تجوید از مصدر جَودَت به معنای نیک بودن، خوب شدن، و نیکو گشتن و زیبا شدن است، کلمه جَيِّد هم در کلام عرب به معنای خوب، نيکو، نيک، پسنديده و زیبا آمده است، و رعایت قواعد تجوید در نماز، واجب نیست، اما در چند مورد استثناء دارد که در رابطه با آن ادعای اجماع شده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: اگر ادعای اجماع در این موارد درست باشد، رعایت آن موارد، واجب است، مثلا صاحب جواهر الکلام در وَلَا الضَّالِّينَ، مدّ را بر اساس اجماع، واجب می داند، و یا در قاعده ی یَرمَلون هم نقل اجماع شده است، لذا اگر کسی این اجماع را قبول داشته باشد، از باب اجماع و نه تجوید، رعایت آن واجب است، اما در سایر موارد، رعایت قواعد تجوید در نماز، واجب نیست.

معظم له با اشاره به کیفیت قرائت نماز توسط معصومین علیهم السلام فرمودند: آ یا لازم است همان گونه که ائمه علیهم السلام نماز می خواندند ، نماز خوانده شود؟، در زمان ائمه علیهم السلام، بسیاری از غیرعرب ها، مانند ایرانیان، تُرک ها و از سایر زبان های دیگر، مسلمان می شدند که قطعا بسیاری از حروف را نمی توانستند به لفظِ فصیحِ عربی تلفظ کنند، و بدون شک در هنگام خواندن نماز، مثلا کسره را ضعیف ادا می کردند ، و من در هیچ جا روایتی ندیده ام و از برخی از اهل خبره ی فقها هم که پرسیدم ، در هیچ جا روایتی وجود ندارد که ائمه علیهم السلام به اصحاب غیرعرب خود فرموده باشند که نمازت را این گونه بخوان، در حالی که بسیاری از غیر عرب ها از بهترین اصحاب و یاران معصومین علیهم السلام بوده اند، حتی دیده نشده که امام علیه السلام به یکی از یارانش گفته باشند سوره حمدت را برای من بخوان تا ببینم چگونه می خوانی، لذا هر نوع خواندن اشکالی ندارد، و از آن جا که مُسلّم است که همه قدرت ندارند نماز را به الحان عرب بخوانند، لذا تلفظ کامل حروف، مطابق با تلفظ عربی، تا آن جا که موجب تغییر حروف نشود واجب نیست، اگر چه مستحب است.

ایشان در رابطه با تلفظی که منجر به تغییر حرف شود ، فرمودند : این مساله در عروة الوثقی آمده که اگر حرف تبدیل شود ، مثلا عین آن چنان سبک تلفظ شود که تبدیل همزه شود ، این جایز نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه در رابطه با برخی روایاتی که نقل شده بلال، شین را سین تلفظ می کرد، فرمودند: این روایاتی که از پیامبر نقل شده، مُرسله است و علاوه بر آن، در مورد بلال استثناء شده که تغییر حرف توسط او به دلیل مشکل زبان، اشکالی ندارد، لذا خواندن نماز به الحان عرب مستحب است و واجب نیست، و اگر هم انسان جهل داشته و یاد نگرفته، مشمول قاعده لاتعاد می شود.

معظم له در ادامه فرمودند: در این جا اصل عدم نقل و نه استصحاب قهقهرایی جاری می شود، لذا می گوییم ائمه علیهم السلام خودشان هم نماز را با رعایت دقیق قواعد تجویدی نمی خوانده اند، که مثلا در آلِ محمد، کسره را اماله به یا، کرده و یا در مالک یوم الدین، فتحه را اماله به فتحه یا ضمه نموده باشند، لذا اگر به گونه ای خاص می خوانده اند و سپس تغییر کرده، این نقل است، و نقل مشمول قاعده ی لو کان لبان می شود، پس اصل، عدم نقل است، یکی از ادله‌ای که گاه در استدلال های فقهی بدان تمسک می‌شود، قاعده‌ی «لو کان لبان» است، مفاد این قاعده در یک جمله این است که اگر چنین حکمی وجود می‌داشت، آشکار می‌شد، برخی از فقها از این دلیل به طور گسترده‌تری استفاده کرده‌اند به گونه‌ای که به عنوان دلیل پنجم ، در کنار ادله ی اربعه، جای گرفته است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: حکم تشبه در زمینه های مختلف، بیان دلایل استحباب پیاده روی امام حسین، برخی از احکام رکوع و سجود، و برخی از احکام نماز، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.