هفتم ماه صفر، سالروز شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام

امام حسن مجتبی علیه‌السّلام، اولین فرزند امام امیرالمومنین و فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و امام دوم مسلمانان هستند که بنا بر نقل همه منابع شیعه و اکثریت قریب باتفاق منابع اهل تسنن، با خوراندن زهر به وسیله همسر خود جعده و به تحریک معاویة بن ابی‌سفیان، مسموم و به شهادت رسیدند.

امام حسن مجتبی علیه السلام نخستین فرزند امیرالمومنین و فاطمه زهرا سلام الله علیها و نخستین نوه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشند.

بنابر نقل تاریخ، نام «حسن» را پیامبر اکرم برای ایشان برگزیدند و آن حضرت را بسیار دوست داشتند.

امام حسن مجتبی هفت سال از عمر خود را با پیامبر اکرم همراه بودند و در بیعت رضوان و ماجرای مباهله با مسیحیان نجران حضور داشتند.

فضایل امام حسن مجتبی در منابع شیعه و اهل‌ تسنن آمده است، آن حضرت یکی از اصحاب کسا هستند که آیه تطهیر درباره آنان نازل شد که حکایت از عصمت آن بزرگواران دارد.

آیه اطعام، آیه مَوَدَّت، و آیه مُباهله نیز درباره آن حضرت و پدر و مادر و برادرشان نازل شده است.

امام حسن مجتبی دو بار تمام دارایی‌ خویش را در راه خدا بخشیدند و سه بار نیمی از اموال خود را به نیازمندان دادند.

گفته‌اند به سبب همین بخشندگی‌ها، آن حضرت را «کریم اهل‌بیت» خوانده‌اند.

امام حسن مجتبی در شورش‌های اواخر خلافت عثمان، به دستور امیرالمومنین به محافظت از خانه وی پرداختند، در دوره خلافت ظاهری امیرالمومنین، همراه ایشان به کوفه رفتند و در جنگ‌های جمل و صفین از فرماندهان سپاه بودند، نقل شده آن حضرت ۲۰ یا ۲۵ بار پیاده به حج رفتند.

امام حسن مجتبی در ۲۱ رمضان سال ۴۰ قمری، و پس از شهادت امیرالمومنین به امامت رسیدند و در همان روز بیش از چهل هزار نفر با ایشان برای خلافت بیعت کردند.

معاویه از پذیرش خلافت آن حضرت سرباز زد و ضمن رویارویی با لشکریان امام حسن مجتبی در عراق، با نیرنگ و خدعه یاران آن حضرت را به سمت خویش کشانیده و به ایشان پیشنهاد آتش بس داد.

امام حسن مجتبی براى حفظ اساس اسلام، آتش بس و واگذاری خلافت به معاویه را پذیرفتند به این شرط که معاویه بر اساس کتاب خدا و سنت پیامبر اکرم عمل نماید و برای خود جانشین تعیین نکند و همه مردم از جمله شیعیان امیرالمومنین در امنیت باشند، اگر چه بعدها معاویه به هیچ‌یک از این شرط‌ها عمل نکرد.

امام حسن مجتبی پس از ماجرای آتش بس در سال ۴۱ قمری به مدینه بازگشتند و تا پایان عمر در آنجا مانده و در مدینه مرجعیت علمی را بر عهده داشتند.

چنانکه بر اساس نقل بسیاری از منابع تاریخی اهل تسنن، معاویه در زمان حیات امام حسن مجتبی علیه‌السّلام علی‌رغم تعهدش مبنی بر عدم تعیین ولیعهد و واگذاری خلافت به فردی بعد از خودش، تصمیم گرفت تا یزید را به عنوان ولیعهد و جانشین خود معرفی نماید، بزرگترین مانع برای معاویه در مسیر گرفتن بیعت از مردم برای یزید، وجود مطهر امام حسن مجتبى علیه‌السّلام بود.

تاریخ شهادت آن حضرت را روز هفتم صفر سال ۵۰ هجری در سن ۴۸ سالگی ذکر نموده اند.

آن امام بزرگوار وصیت نمودند تا در کنار قبر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله دفن شوند که با ممانعت عایشه و حامیان‌اش و تیرباران شدن جنازه آن حضرت، سرانجام در قبرستان بقیع دفن شدند.