آیت الله العظمی شیرازی: عمر بن عبدالعزیز قطعا مشمول لعن است، چرا که غصب خلافت کرده است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز دوشنبه بیست و نهم محرم سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با این فراز از زیارت عاشورا: لَعَنَ اللَّهُ بَنى اُمَیَّهَ قاطِبَهً، فرمودند: عمر بن عبدالعزیز قطعا مشمول این فراز از زیارت عاشورا و لعن می باشد، اگرچه عمر بن عبدالعزیز از برخی زمامداران بنی امیه بدتر نبوده است و دیگران از او بدتر بوده اند، اما این دلیل بر آن نمی شود که او بد نبوده است، چرا که غصب خلافت کرده و آن را به ائمه اطهار علیهم السلام واگذار نکرده است.

معظم له در ادامه فرمودند: فقط مکرر در روایات و تاریخ ذکر شده که تعدادی از بنی امیه مومن شدند که یکی از آنان، سعدالخیر بوده است.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند: لذا در میان بنی امیه استثنائاتی وجود داشته اما عمر بن عبدالعزیز جزء آن استثنائات نبوده است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره زمان و فضیلت زیارت اربعین فرمودند: زیارت اربعین یعنی روز اربعین ، نه یک روز قبل و نه یک روز بعد و نه حتی شب اربعین ، اما روایات متواتری در جزئیات مختلفه وجود دارد که برداشت من و فتوای فقها من حیث المجموع بر این قرار می گیرد که در تمامی مستحبات توسعه شرعیه از حیث مکان و زمان و سایر جهات وجود دارد که زیارت اربعین هم یکی از همین موارد است.

معظم له در ادامه فرمودند: مثلا اگر کسی در آستانه اربعین و چند روز قبل از این روز به زیارت رفت اما نتوانست در روز اربعین بماند یا چند روز بعد از اربعین رسید ، از مجموع ادله چنین استفاده می شود که چون در مستحبات ، از جمیع وجوه تا قدری که اِرتِکاز مُتَشَرّعه قبول دارد ، توسعه وجود دارد ، لذا اشکالی ندارد.

ایشان تاکید فرمودند: اِرتِکاز مُتَشَرّعه شامل چند روز قبل یا چند بعد می شود ، نه این که کسی اول ماه صفر زیارت برود یا در ماه ربیع زیارت برود ، این دیگر زیارت اربعین نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: در چنین شرایطی آثار ثواب هم بر چنین زیارتی مُتَرَتّب است همانند نماز شب که اگر چه وقت فضیلت آن نیمه شب است اما اگر قبل از نیمه شب یا در طول روز به دلایلی خوانده شد ، ثواب نماز شب را خواهد داشت.

معظم له در پاسخ به این سوال که آیا زیارت امام حسین علیه السلام در هر مکانی از شهر کربلا ، زیارت محسوب می شود ؟ ، فرمودند اگر در چنین شرایطی انسان عذر داشته باشد ، زیارت محسوب می شود اما اگر بدون عذر و دل بخواه به حرم مطهر مشرف نشده ، معلوم نیست ، چرا که معنای کلمه زیارت ، حضور است و گفته نشده شما زمین کربلا را زیارت کنید بلکه باید در داخل حرم مطهر حاضر شد.

ایشان در ادامه فرمودند: معنای زیارت در تمامی موارد همین است ، مثلا اگر کسی در خانه نشسته و اموات او در مقبره دفن هستند و او از راه دور برای آن ها فاتحه می خواند ، آیا به این ، زیارت اموات می گویند ؟ یا اگر کسی مریض شد انسان نزد بیمار حاضر می شود و در این صورت می گویند زیارت مریض انجام شده است.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید مجدد بر این که زیارت به معنای حضور است، فرمودند فقط در مورد معصومین علیهم السلام استثناءً زیارت از راه دور، به خاطر ادله، زیارت محسوب می شود و گرنه اسم آن زیارت نیست.

معظم له در ادامه فرمودند در مورد زیارت اربعین هم ، وقت زیارت از طلوع فجر تا زمان غروب است ، بر حسب قول مرحوم صاحب جواهر الکلام در مساله نهار که ایشان طلوع فجر و نه طلوع شمس را ملاک می داند ، و هم چنین حضور در حرم مطهر لازم است و گرنه حضور در یک یا دو فرسخ فاصله ، صدق زیارت نمی کند.

ایشان تاکید فرمودند: البته در مستحبات برای کسی که معذور است چه از لحاظ مکان و چه زمان ، به قدری که ارتِکاز مُتَشَرّعه می پذیرد ، توسعه قائل شده اند ، لذا در صورت عذر مثلا زمانی که ازدحام جمعیت زیاد است و امکان حضور در حرم مطهر نیست ، زیارت از فاصله دورتر اشکال ندارد ، و هم چنین تا دو سه روز قبل و بعد ، از لحاظ زمانی بلامانع است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با معنای زیارت فرمودند: زیارت در لغت عربی به معنای دیدار همراه با حضور و حاضر شدن است ، این که گفته می شود که من به زیارت فلان آقا رفتم ، اگر انسان در خانه ی خود نشسته باشد و با او سخن بگوید ، به آن زیارت نمی گویند ، زیارت یعنی باید نزد او حاضر شوید ، و در مورد اموات هم به همین گونه است ، زیارت اموات زیارت از راه دور ، و به معنای در خانه ی خود نشستن و برای آن ها فاتحه خواندن نیست ، بلکه حاضر شدن بر سر قبر آن هاست ، فقط نسبت به ائمه اطهار علیهم السلام ، به زیارت از راه دور هم زیارت می گویند ، اگر چه واقعا مطابق با لغت عرب ، اسم آن زیارت نیست ، اما این یکی از خصائص معصومین علیهم السلام است که اگر از راه دور بگوییم : اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَبا عَبْدِاللّهِ ، این ، برای شما به عنوان زیارت محسوب شده و مانند آن است که در کربلا گفته ایم : اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَبا عَبْدِاللّهِ ، این از خصائص استثنائی مربوط به معصومین علیهم السلام است که زیارت از راه دور هم زیارت تلقی شده است.

معظم له در ادامه فرمودند : هم چنین در رابطه با مولایمان حضرت بقیة الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف ، می توان از راه دور زیارت نمود ، این دلیل برای معنای زیارت ، آن را توسعه می دهد و مورد عدم حضور را در مورد معصومین علیهم السلام و زیارت آن بزرگواران از راه دور ، استثنا می کند ، علی رغم آنکه آن حضرت زنده اند ، اما با آن که نزد ایشان حاضر نمی شویم ، می توانیم ایشان را از راه دور زیارت کنیم.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : در رابطه با غیر معصومین دلیل وجود ندارد که زیارت از راه دور به آنها می رسد ، مثلا شما در اینجا نشسته اید و زیارت علما را که مرحوم شیخ عباس قمی نقل کرده را از اینجا برای شیخ مفید که در کاظمین مدفون است ، می خوانید ، این رجاء و نه بدعت است ، اما اگر نسبت به شرع بدهید ، بدعت و حرام است ، اما اگر نسبت به شرع داده نشود ، رجاء است و اشکال ندارد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: حکم اعمالی که در حالت مستی صورت می گیرد، برخی از فضائل صلوات، برخی از احکام حج و طواف، شرح آیه 61 سوره انعام، برخی از احکام صید، شرح آیه 82 سوره یس، برخی از مستحبات در مقدمات قبل از نماز، توضیح در رابطه با زیارت ناحیه، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن‌ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.