فعالان مدافع حقوق اویغورها و گروه‌های حقوق بشری روز جمعه اول تیر از کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل خواستند که گزارش این نهاد در مورد سرکوب اویغورها و سایر مسلمانان ساکن استان سینکیانگ چين را پیگیری کرده و در این زمینه اقدامات بیشتری انجام دهد.
فعالان مدافع حقوق اویغورها و گروه‌های حقوق بشری، از جمله کنگره جهانی اویغورها و عفو بین‌الملل، می‌گویند فولکر تورک، کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل، گزارش سال ۲۰۲۲ اين نهاد که چین را به ارتکاب جنایت علیه بشریت متهم کرده بود پیگیری نکرده است.
لیز تروسل، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، روز جمعه گفت: «همان‌طور که کمیسر عالی با صراحت اعلام کرده او از گزارش این نهاد در سال ۲۰۲۲ حمایت می کند و ما در زمینه مسائل حقوق بشری، از جمله پیگیری این گزارش، با حکومت چین در تماس هستیم».
گزارش سال ۲۰۲۲ که در دوره ریاست میشل باچلت، رئیس پیشین کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، تهیه شد به این نتیجه رسید که ابعاد بازداشت‌های فراقانونی و تبعیض‌آمیز اقلیت اویغور و سایر مسلمانان ساکن استان سینکیانگ در غرب چین ممکن است مصداق جرایم بین‌المللی باشد.
این در حالی است که دولت چین در ادامه سیاست های خود بر علیه اقلیت مسلمانان، نام روستاهایی را که برآمده از دین، فرهنگ و تاریخ مسلمانان سینکیانگ بوده، با نام‌هایی متناسب با ایدئولوژی حزب کمونیست چین جایگزین کرده است.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد مقام‌های چینی استان سینکیانگ به طور سازمان‌یافته نام صدها روستا با معانی مذهبی، تاریخی یا فرهنگی برای اویغورها را به نام‌هایی که ایدئولوژی حزب کمونیست چین را منعکس می‌کنند، تغییر داده‌اند.
در تحقیقات دیده‌بان حقوق بشر حدود ۶۳۰ روستا شناسایی شده‌اند که نام‌های آن‌ها به این شکل تغییر یافته و برای مثال نام‌های مانند «سلطان»، «زیارتگاه» و «مسجد» به «شادی»، «هماهنگی» و «وحدت» تبدیل شده است.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر تلاش چین برای تغییر نام اماکن اویغورها را «در راستای سیاست حزب کمونیست چین» دانست و آن را «تلاشی هدفمند برای حذف فرهنگ و مذهب اویغورها» نامیده است.
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، در یک دوره مشخص، نام حدود سه هزار و ۶۰۰ روستا از ۲۵ هزار روستای سینکیانگ تغییر کرده است که حدود چهارپنجم این تغییرات عادی به نظر می‌رسند، مانند تغییرات شماره‌ای یا اصلاح نام‌هایی که قبلا اشتباه نوشته شده بودند، اما حدود ۶۳۰ مورد از این تغییرات ماهیت مذهبی، فرهنگی یا تاریخی دارند و روی بیشتر روستاهایی که نام‌های مذهبی، تاریخی و فرهنگی داشتند، نام‌های جدیدی گذاشته شده است که به فرهنگ، تاریخ یا مذهب ربطی ندارند.
این گزارش می‌افزاید که نام پادشاهان و رهبران محلی اویغورها هم که تا پیش از تاسیس جمهوری خلق چین در ۱۹۴۹ در این منطقه مسلمان‌نشین حکومت می‌کردند، حذف شده است.
برخورد دولت چین با اویغورها در سال ۲۰۱۷ تشدید شد و بازداشت‌های خودسرانه و گروهی، شکنجه، ناپدیدسازی اجباری، کنترل شدید، آزار و اذیت فرهنگی و مذهبی، جدایی خانواده‌ها، کار اجباری و خشونت‌های جنسی را به دنبال داشت.
دیده‌بان حقوق بشر در سال ۲۰۲۱ مجموع اقدام‌های دولت چین علیه اویغورها را «جنایت علیه بشریت» خواند و از رهبران این کشور خواست به حقوق اقلیت مسلمان ساکن این کشور احترام بگذارند.
