آیت الله العظمی شیرازی: حکم لازم الاجرا فقط حکم خداست، مگر آن که به دلیل عنوان ثانوی لازم باشد که به قوانین دولت‌ها عمل شود
نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز سه شنبه نوزدهم ذی قعده سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم‌چون جلسات پیشین، ایشان به سوال‌های حاضران در جلسه، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند
آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آیه ۵۷ سوره انعام: إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ، هیچ فرمان و حکمی جز حکم و فرمان خدا معتبر نیست، در رابطه با احکام قانونی که توسط دولت‌ها وضع می‌شود، فرمودند: حکم لازم الاجرا فقط حکم خداست، مگر آن که به دلیل عنوان ثانوی لازم باشد که به قوانین دولت‌ها عمل شود، که گاه ضرورت اقتضا می‌کند که به قوانین یاد شده عمل شود، و گاه هم به دلیل آن که ضرری متوجه انسان شده و عمل به آن‌ها لازم می‌گردد.
معظم له در ادامه فرمودند: اما اگر قوانین دولت‌ها شامل عنوان ثانوی نبود، جز احکام الهی و آنچه که از سوی خدای متعال در قرآن کریم نازل شده و یا از زبان معصومین علیهم السلام بیان شده، هر حکمی، فسق، کفر و ظلم محسوب می‌شود، و قرآن کریم چنین حکمی را با این سه صفت نکوهش کرده است.
ایشان هم چنین تاکید فرمودند: لذا عمل به هر حکمی غیر از حکم خدای متعال جایز نیست و بلکه حرام است، مگر آنکه اضطراری به وجود آید و مثلا اگر انسان به حکومت مالیات پرداخت نکند، برای او مشقت و مشکل ایجاد می‌شود.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم پرداخت مالیات بر اساس قوانین وضع شده توسط دولت‌ها فرمودند: مالیاتی که جنبه شرعی ندارد، پرداخت آن حرام است، و فقط زمانی که انسان دچار اضطرار شد، اشکال ندارد، که بر اساس قاعده فقهی اضطرار، هیچ حرامی نیست مگر آنکه در موقع اضطرار، حلال شود.
معظم له در رابطه با مفهوم و برخی از احکام مربوط به اِعراض فرمودند: مساله‌ی اِعراض در آیات قرآن کریم و روایات نیامده است اما نکته قابل توجه، صدق سکونت در یک مکان است، لذا اگر کسی ساکن شهری بود و بعد ساکن شهر دیگری شد و تصمیم داشت روزی دوباره به شهر اول بازگردد و در آنجا ساکن شود و بماند، در این صورت این شخص از شهر اول اِعراض نکرده است.
ایشان در ادامه فرمودند: اما اگر فردی از شهری که ساکن بوده اِعراض کرد یعنی بنا ندارد که دوباره روزی به شهر خودش برگشته و ساکن آنجا شود، در آنجا صدق سکونت نمی‌کند و در آن شهر مسافر محسوب می‌شود.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم عدول از اِعراض فرمودند: در رابطه با عدول از اِعراض غالبا فقها متعرض به این مساله نشده اند اما برداشت من این است که اگر شخصی اِعراض کرد ولی بعدا تصمیم گرفت که دوباره در شهر خودش ساکن شود، چنانچه عرف، این تصمیم او را بفهمد و او را مسافر محسوب نکند، عدول از اعراض صحیح و در آن شهر مسافر محسوب نمی‌شود.
معظم له در ادامه فرمودند: مرحوم حاج آقا رضا همدانی فرموده اند و بقیه‌ی فقها هم از ایشان پذیرفته اند که ما نیاز به مفاهیمی چون وطن و مسکن نداریم و فقط به همین مقدار که مسافر صدق نکند کفایت می‌کند لذا اگر کسی از اِعراض خود عدول کرد قاعدتا باید بگوییم که حکم عدم اِعراض را دارد.
ایشان در رابطه با مصحف حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: صحیفه حضرت فاطمه سلام الله علیها مربوط به مواردی بوده که جبرئیل، خدمت حضرت زهرا سلام الله علیها شرفیاب می‌شده و مطالبی را به آن حضرت عرض می‌نموده و امیرالمومنین، آن مطالب را می‌نوشتند که نام آن را صحیفه حضرت فاطمه سلام الله علیها نام نهاده اند.
آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به مصحف امیرالمومنین فرمودند: در حدیثی از امیرالمومنین علیه السلام است که کل قرآن را از اول تا آخرش، از دهان و زبان رسول خدا، با تفسیر و تاویل آن، نوشته اند، مثلا در جایی که آیه‌ی يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ ، نازل شده، جبرئیل در اینجا گفته که اینجا قرآن است، و پس از آن گفته است: فی عَلِیّ و عرض کرده اینجا تفسیر قرآن است، ودر وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ گفته اینجا قرآن است، و در جای دیگر هم گفته شده که اینجا تاویل قرآن است.
معظم له در ادامه فرمودند: آنچه که امیرالمومنین نگاشته بودند، و همراه با تفسیر و تاویل بوده است، در حدیثی آمده که پس از شهادت رسول خدا، امیرالمومنین فرمودند: این قرآن من است، یعنی همان مصحفی که امیرالمومنین به دست خود، آن را همراه با تفسیر و تاویل نوشته بودند، و امیرالمومنین، آن قرآن را به جماعت عرضه کردند، اما جماعت آن را نپذیرفتند.
ایشان با تاکید بر اینکه مصحف امیرالمومنین هم چنان وجود داشته و از بین نرفته است، فرمودند: این کتاب فقط در دسترس ائمه اطهار علیهم السلام بوده و حتی در دسترس علمای متقدم نبوده است و در روایت آمده که مصحف امیرالمومنین علیه السلام هم اکنون نزد حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه الشریف است و در هنگام ظهور به مردم عرضه خواهد شد.
آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: البته برخی از متاخرین در قرن اخیر از جمله مرحوم آیت الله سید حسن شیرازی روایاتی را که از امام سجاد، امام محمد باقر ، امام صادق و امام کاظم به صورت جداگانه نقل شده را جمع آوری نموده اند.
معظم له با اشاره به اینکه فعل، قول و تقریر رسول خدا صلی الله علیه و آله حجت است، اما چگونه این حجیت برای اسیر معصومین علیهم اسلام نیز مقرر شده، فرمودند: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند: «كِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی»، که شامل ۱۳ معصوم علیهم السلام می‌شود، و مانند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، قول، فعل و تقریر ۱۳ معصوم دیگر از جمله حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها حجت است.
ایشان در ادامه فرمودند: در خصوص حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها نقل شده که آن حضرت هم بر ائمه اطهار و هم بر مردم حجت هستند، همانگونه که فعل امیرالمومنین و امام حسن و امام حسین بر سایر ائمه اطهار سلام علیهم اجمعین حجت است، و در مورد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بالخصوص ذکر شده است، لذا در حجیت، قرآن و ۱۴ معصوم علیهم السلام با یکدیگر تفاوتی ندارند.
آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با عرفان فرمودند: عرفان اگر به معنای معرفت خدای متعال باشد و شناخت صفات ثبوتیه و سلبیه و یا معرفت انبیاء الهی و رسول مکرم اسلام، معرفت امام، معرفت معاد بر حسب ادله وارد شده از قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام باشد همانگونه که رسول خدا فرموده اند: کتاب الله و عترتی اهل بیتی، این عرفان، صحیح است، و چنانچه از طریق دیگری به دست آید و به عنوان عرفان نامگذاری شود صحیح نیست.
معظم له در رابطه با حکم استفاده از خدمات و تسهیلات موسسات اعتباری و صندوق‌های قرض الحسنه که انسان احتمال می‌دهد برخی از پول‌هایی که در آنجا وجود دارد حرام است، فرمودند: اگر انسان یقین دارد که برخی از اموال موسسات یاد شده حرام است، هم چنین اگر بداند بخشی از اجرت دریافت شده توسط موسسات یاد شده در مقابل حرام است، استفاده از تسهیلات این گونه موسسات جایز نیست و حرام است، مگر آنکه انسان یقین نداشته باشد که در این صورت اشکال ندارد.
ایشان در ادامه فرمودند: اما گاهی در این گونه موسسات هم مال حرام و هم بعضا مال حلال وجود دارد، که در این صورت هم استفاده از تسهیلات این گونه موسسات اشکال ندارد، لذا فقط در صورتی استفاده از تسهیلات این موسسات دارای اشکال است که انسان یقین داشته باشد که پول‌های موجود در آن مجموعه حرام است که در آن صورت استفاده از تسهیلات آن‌ها جایز نیست.
سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: برخی از احکام نجاسات، حکم ماء الشعیر، حکم خرید و فروش آب برای وضو، برخی از احکام استطاعت حج، ذکر برخی از موارد استصحاب و علم اجمالی و علم تفصیلی، احکام نماز میت، برخی از احکام خمس، حکم تغییر نیت در نمازهای واجب و مستحب و قضا، صحت یا عدم صحت برخی از قیام ها در زمان ائمه اطهار، برخی از احکام مربوط به تربت امام حسین، و دلیل صلح امام حسن و قیام عاشورا توسط امام حسین، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن‌ها اشاره و یا پاسخ داده شد. لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.
