رازهای شب قدر در میان شیعیان، زمان، ماهیت و فضیلت، و اعمال لازم در آن

شب قدر یکی از شب‌های مهم ماه مبارک رمضان و شبی بزرگ در میان همه مؤمنان است که از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می باشد.

این جایگاه به دلیل نزول قرآن کریم، و فضیلت این شب به آن اختصاص یافته است.

هم چنین در این شب فرشتگان الهی به سوی زمین فرود می آیند و خدای متعال گناهان کوچک و بزرگ بندگان خویش را می بخشد.

به گزارش خبرگزاری اخبار شیعه نزد اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، و منابع دینی مورد توجه شیعیان، شب های قدر در یکی از سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست سوم ماه مبارک رمضان قرار دارد.

و شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان مهم ترین این شب هاست چنانکه بر اساس دیدگاه شیخ صدوق رضوان الله علیه این شب فقط در شب بیست و سوم ماه مبارک در هر سال است.

روایات دیگری نیز در رابطه با شب قدر وجود دارد که خلاف آن را بیان می کند، از جمله روایتی از حسان بن مهران نقل شده که می گوید از امام صادق علیه السلام درباره شب قدر پرسیدم، فرمودند: آن را در شب های ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان بجویید، در حالی که از «زراره» نقل شده که آن حضرت فرمودند: تقدیر انسان ها در شب ۱۹ ، ابرام در شب ۲۱ و امضاء در شب ۲۳ ماه مبارک رمضان است.

و اما برخی دیگر هم چون “سفيان بن سمط” نیز گفته اند از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمودند: شبهایی که در آنها امید به فضیلت آنها در ماه رمضان است، عبارتند از: شب های ۱۹ ، ۲۱ و ۲۳.

پس پرسیدم: اگر فردی در یک دوره زمانی دچار گرفتاری و بیماری شد، کدامیک از این شب ها را قابل اعتمادتر می دانید و توصیه می فرمایید، فرمودند شب بیست و سوم.

شب قدر شبی است که قرآن کریم بر قلب مبارک رسول خدا صلوات الله علیه و آله نازل شد، و در نزد شیعیان نمازهایی هم برای این شب ذکر شده است.

در یکی از نمازها که مخصوص شب های فرد در پایان ماه مبارک رمضان است، وقت فضیلت آن از نماز عشاء تا اذان صبح ذکر شده است، این نماز که ۱۰۰ رکعت است، علمای بزرگ دینی به مؤمنان در این شب نسبت به اقامه آن توصیه نموده اند، و علاوه بر آن خواندن دعاهای مشهور در این شب که در مفاتیح الجنان ذکر شده نیز توصیه گردیده است.

عبادات مخصوصی هم در این شب ها ذکر شده، که اولین آنها انجام غسل قبل از نماز عشاء می باشد، چرا که باید آن نماز با بدن های پاک و نظیف خوانده شود.

سپس خواندن دو رکعت نماز، که در هر رکعت یک مرتبه سوره فاتحه و سپس هفت مرتبه سوره توحید توصیه شده است، پس از اتمام دو رکعت نماز، دعای استغفار «أَسْتَغْفِرُ عَلَیْهِ رَبِّی وَ أَتْبُوا» هفتاد مرتبه خوانده می شود.

در پایان تاکید شده که مؤمنان باید صد رکعت نماز بخوانند، به این صورت که نمازها به صورت دو رکعتی خوانده می شود و در هر رکعت یک بار سوره فاتحه و هر سوره دیگری را که حفظ دارند می خوانند.

و اما اعمال مهم دیگری نزد شیعیان در شب قدر که از احادیث ائمه اطهار علیهم السلام وارد شده بسیار است و از جمله آنها خواندن دعاهای فراوانی است که بعد از تمام شدن نماز در این شب بزرگ توصیه شده است.

و خواندن این دعا نیز مخصوصاً سفارش گردیده است:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءا أَشْهَدُ بِذَلِکَ عَلَی نَفْسِی وَ أَعْتَرِفُ لَکَ بِضَعْفِ قُوَّتِی وَ قِلَّهِٔ حِیلَتِی فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَهِٔ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِٔ وَ أَتْمِمْ عَلَیَّ مَا آتَیْتَنِی فَإِنِّی عَبْدُکَ الْمِسْکِینُ الْمُسْتَکِینُ الضَّعِیفُ الْفَقِیرُ الْمَهِینُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِی نَاسِیا لِذِکْرِکَ فِیمَا أَوْلَیْتَنِی وَ لا [غَافِلا] لِإِحْسَانِکَ فِیمَا أَعْطَیْتَنِی وَ لا آیِسا مِنْ إِجَابَتِکَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی فِی سَرَّاءَ [کُنْتُ‌] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّهٍٔ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِیَهٍٔ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ

خدایا شام کردم درحالی‌ که برای تو تنها بنده کوچک و خواری هستم، که برای خویش سود و زیانی را به دست ندارم،و نمی‌ توانم از خود پیش‌آمد بدی را بازگردانم، به این امر بر خویش گواهی می ‌دهم، و در پیشگاهت به ناتوانی و کمی چاره‌ام اعتراف می ‌کنم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در این شب وعده دادی وفا کن، و آنچه را به من عنایت فرموده‌ای کامل ساز، که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهیدست خوار توام. خدایا مرا فراموش کننده‌ ذکرت قرار مده، در آنچه سزاوار آنم فرمودی، و نه فراموش کننده احسانت، در آنچه عطایم نمودی، و نه ناامید از اجابتت، گرچه مدّت زمانی طولانی گردد، چه در خوشی یا ناخوشی، یا سختی، یا آسانی، یا عافیت، یا بلا، یا تنگدستی، یا در نعمت‌ همانا تو شنونده دعایی.