«بقیع مصر» جاذبه گردشگری برای محبان اهل بیت علیه السلام

در طول اعصار، مصری‌ها با مساجد اهل بیت علیهم السلام که جایگاه مهمی در قلب آنها دارد، ارتباط دارند، حتی گردشگران قاهره از استان‌های دور دست، رفتن به این مساجد و خواندن فاتحه برای صاحب مقامی که نسبش به حضرت محمد صلی الله علیه و آله می‌رسد، در برنامه خود می گذارند. اینگونه قدردانی و عشق پیامبر خود را نشان می‌دهند.

خیابان الاشراف واقع در منطقه الخلیفه در قاهره یکی از مهم‌ترین مکان‌های اسلامی به شمارمی‌آید که دهها مساجد را دربرمی گیرد و به “بقیع مصر” معروف است، زیرا بسیاری از زیارتگاه‌ها و قبور اهل بیت علیهم السلام و اولیا و صالحان در این منطقه قرار دارد.

رویکرد بازدید و گردشگری با هدف قراردادن خیابان الاشراف در نقشه گردشگری آغاز شد تا زیارتگاه‌های این خیابان را مشابه خیابان معزالدین دین الله فاطمی که از نظر بناهای اسلامی در قاهره معروف است، به یکدیگر مرتبط شود.

این مسیر از مسجد سیده نفیسه تا مجموعه‌ای از انواع مساجد و اسلامی عبور می کند تا به مسجد ابن طولون می رسد و به مسجد سیده زینب سلام الله علیها در محله مشهوری که نام او را دارد، منتهی می‌شود.

 خیابان الاشرف علاوه بر مساجد و زیارتگاه‌های اهل بیت و بزرگان صوفی شامل مجموعه‌ای از قبور با نام‌های مبهم و زیارتگاه اولیا ست که نام برخی از آن‌ها به مرور زمان پاک شده است، به همین دلیل مصری‌ها آن را ” مجمع اولیاء” نامیدند.

«عبدالرحیم ریحان» یکی از اعضای شورای عالی فرهنگی در کمیته تاریخ و آثار باستانی، در مورد نام خیابان و مهم‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی که در آن وجود دارد، می گوید: این خیابان پیش از این به دلیل وجود گنبد «ملک الاشراف صلاح الدین خلیل بن قلاوون» در ابتدای آن به نام “خیابان الاشرف” شناخته می‌شد، به همین دلیل به این مسیر به دلیل وجود مساجد اهل بیت علیهم السلام در این منطقه به «جاده آل البیت» معروف است.

پس از آن، کلمه الاشرف به الاشراف به دلیل ارتباطش به وجود بسیاری از مساجد آل البیت در این منطقه از جمله “سیده رقیه بنت علی بن ابی طالب” که گفته می شود پس از جنگ کربلا به مصر آمده است، تبدیل شد.

 این خیابان همچنین شامل مقام” محمد الانور بن زید الأبلج بن الحسن بن علی بن ابی طالب”، مسجد “سیده سکینه” دختر امام حسین بن علی بن ابی طالب و مسجد”فاطمه زهرا” دخت پیامبر، ” مقام ابن سیرین” است.

وی افزود: خیابان الاشراف شامل مجموعه‌ای از مهم‌ترین آثار اسلامی است که از معروف‌ترین آنها می‌توان به گنبد فاطمه خاتون، گنبد جعفری و عتیق و گنبد شجرالدر است.

همچنین این خیابان شامل خانه ساکنه پاشا، مقبره محمد العیاشی، مسجد سیدی پاشا، خانه الکریتلیه، مدرسه صرغتمیش، مسجد احمد بن طولون و گنبد الاشرف و همه آثار اسلامی متعلق به دوران‌های مختلف است.

مسجد سیده نفیسه در نقطه آغاز مسیر خیابان الاشراف قرار دارد که یکی از مساجد معروف اهل بیت در مصر است و مصری‌ها  رابطه بی نظیری با آن دارند  اخیراً به صورت یکپارچه توسعه یافته است.

ریحان در این باره می گوید: مهم‌ترین مساجد این خیابان، مسجد سیده نفیسه بنت الحسن الانور بن زید الأبلج بن الحسن بن سیدنا علی است است که در سال 193 هجری قمری با خانواده خود به مصر آمد.

هنگامی‌که مصری‌ها از آمدن آنها باخبر شدند برای پذیرایی از آنان در العریش در شرق بیرون رفتند و صمیمانه ترین استقبال را انجام دادند و در خانه ای در خیابان شجر الدر در نزدیکی مسجد کنونی در جوار کوچه القاسم سکنی گزیدند. برای طلب علم نزد او آمدند و او را “نفیسه علم” نامیدند. “السری بن الحکم” والی مصر خانه ای وسیع به آن بخشیدکه محل مسجد فعلی است.

بازدید از این منطقه همیشه برای مصریانی که عاشق خاندان پیامبر هستند، در اولویت قرار دارد. تعداد زیادی از مصری‌ها در مناسبت‌های خاص مانند جشن میلاد به مکان‌ها می آیند که جلوه ای از میراث مردمی و فرهنگی مصری ها به شمار می آیند.

 مسیر خیابان الاشرف بر روی نقشه گردشگری قرار می گیرد و تعدادی از بناهای تاریخی متعلق به دوران مختلف اسلامی در طول این مسیر است. پروژه توسعه بر سبک معماری ایوبی و فاطمی، نصب سیستم های روشنایی، رنگ آمیزی نمای منازل مسکونی به رنگ های یکنواخت و بالا بردن کارایی آنها و بالا بردن بهره وری زیرساخت ها، محوطه سازی خیابان ها و توسعه پیاده روها و نرده ها تکیه دارد.

مجدی شاکر، باستان شناس ارشد وزارت آثار باستانی، می گوید: گردشگری مذهبی یا گردشگری معنوی یکی از مواردی است که مصر می تواند تا حد زیادی از آن برای جذب تعداد بی شماری از گردشگران علاقه مند به این نوع گردشگری استفاده کند.