دانشمندان در بریتانیا از کشف پارههای یکی از کهنترین نسخه های خطی قرآن خبر داده اند.
تحلیلگران “رادیو کاربن” قدامت این نسخه خطی کتاب مقدس مسلمانان را نزدیک به زمان حضرت محمد صلی الله علیه و آله عنوان کرده اند.
چند برگ از یک نسخه بسیار قدیمی قرآن که ممکن است قدیمیترین نسخه خطی قرآن باشد، در دانشگاه «بیرمنگام» انگلیس کشف شده است.
بر اساس روش تاریخگذاری رادیوکربن، قدمت این نسخه حداقل ۱۳۸۰ سال تخمین زده شده که آن را در میان قدیمیترین نسخههای موجود قرآن قرار میدهد.
صفحات این کتاب مقدس حدود یک قرن است که به صورت ناشناخته در کتابخانه دانشگاه بیرمنگام انگلستان باقی مانده بود و هیچ توجهی بر آن صورت نگرفته بود.
محمد عیسی والی، متخصص نسخ خطی کتابخانه بریتانیا میگوید: این کشف هیجانانگیز باعث خوشحالی مسلمانان خواهد شد.
این نسخه خطی به همراه مجموعهای از دیگر کتابها و اسناد متعلق به خاورمیانه، بدون اینکه به عنوان یکی از قدیمیترین نسخههای قرآن جهان شناخته شده باشد، در کتابخانه نگهداری میشده است.
هنگامی که یک پژوهشگر دوره دکتری نگاه دقیقتری به این برگهها انداخت، تصمیم گرفته شد یک آزمایش تاریخگذاری رادیو کربن بر روی آن انجام شود که نتیجه شگفتانگیز بود.
سوزان ورال، مدیر مجموعههای خاص دانشگاه بیرمنگام میگوید: پژوهشگران در رؤیاهای خود هم نمیدیدند که این نسخه چنین قدمتی داشته باشد.
وی گفت: کشف اینکه ما یکی از قدیمیترین نسخههای قرآن کل جهان را داریم، بسیار هیجانانگیز است.
این نسخه به واحد آزمایش رادیوکربنی دانشگاه آکسفورد سپرده شد و بررسیها نشان داد که صفحات این قرآن قدیمی از پوست گوسفند و یا بز هستند و این قرآن در زمره قدیمیترین نسخههایی است که تاکنون به جای مانده است.
دیوید تامس، استاد اسلام و مسیحیت دانشگاه بیرمنگام در این باره گفت: این صفحات کشفشده ما را به نخستین سالهای پس از ظهور اسلام میبرد.
تامس گفت: بنابر آزمایشهای رادیوکربنی دانشگاه آکسفورد بیش از ۹۵ درصد احتمال دارد که این نسخه بین سالهای ۵۶۸ تا میلادی ۶۴۵ میلادی نوشته شده باشد.
وی افزود: بنابراین کاملاً محتمل است که شخصی که این قرآن را نوشته در زمان حضرت محمد صلی الله علیه و آله زنده بوده است.
این نسخه به خط حجازی، یکی از قدیمیترین رسمالخطهای عربی نوشته شده است.
با توجه به اینکه تاریخگذاری رادیوکربن، یک بازه زمانی برای قدمت ارائه میدهد، نسخ خطی دیگری نیز هستند که در بازه زمانی این قرآن نگاشته شدهاند.
بنابراین مشخص کردن اینکه کدامیک از این نسخ قدیمیترین است، کار بسیار دشواری است.
اما آخرین تاریخ احتمالی که برای نسخه قرآن دانشگاه بیرمنگام در نظر گرفته شده (سال ۶۴۵ میلادی) آن را در شمار قدیمیترین نسخههای قرآن قرار میدهد.
دانشمندان بریتانیا می گویند: کتاب های مختلف و کتاب های مقدس در هر موزه و مجموعه های خصوصی نگهداری می شود، ولی ما با اطمینان نمی توانیم بگوییم که این ها قدیمی ترین صفحات قرآن است و احتمال دارد قدیمی تر از این نیز کشف گردد.
گفتنی است که الفونسو مینگانا یک بومی عراقی تمام این صفحات دست نویس همراه با هزاران سند کتاب های خطی که متعلق به منطقه خاور میانه است را در دهه ۱۹۲۰ میلادی به این دانشگاه تحویل داده است.
تحلیلگرانی که روی پوست استفاده شده در این نسخه خطی تحقیق کرده اند، گفته اند که این نسخه خطی میان سالهای ۵۶۸ تا ۶۴۵ پس از میلاد، یعنی در حوالی زمان حیات پیامبر اسلام نوشته شده است، باور عمومی بر این است که حیات پیامبر اسلام میان سالهای ۵۷۰ و ۶۳۲ میلادی بوده است.
براساس متون اسلامی، قرآن در میان سالهای ۶۱۰ و ۶۳۲ میلادی بر رسول اکرم نازل شد، اما آیههای قرآن به سرعت به شکل نوشتاری درنیامد، بلکه به صورت پراکنده روی برگ، پوست و استخوان شانه شتر نوشته میشدند.
بعد از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به دستور امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام جمع آوری آیههای قرآن صورت گرفت، بدین ترتیب متن کتاب مقدس مسلمانان پس از سال ۶۵۰میلادی تکمیل گردید.
بر اساس منابع تاریخی و روایات، حضرت امیر علیه السلام، بلافاصله بعد از تدفین پیامبر خدا، از خانه بیرون نیامدند تا تمام قرآن را به خط مبارکشان نوشتند.
لازم به ذکر است که قرآنی که به «دست» حضرت امیر صلوات الله علیه جمع آوری شد، مورد قبول سران سقیفه واقع نشد و در حال نزد امام عصر نگهداری می شود تا پس از ظهور آن حضرت به مردم عرضه شود.