آیت الله العظمی شیرازی : ریا و سُمعه در عبادات هم حرام است و هم موجب بطلان اعمال عبادی انسان می شود، اما در برخی موارد از جمله انجام شعائر و شرکت در مراسم تشییع و ختم میت مطلوب است، حتی در روایات آمده تباکی بر امام حسین علیه السلام موجب وجوب بهشت و حرمت جهنم می شود

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز پنجشنبه چهارم شعبان سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم فاصله بین مرد و زن در نماز فرمودند : از روایات متعدد و مختلف، و مشهور بین فقها از شیخ مفید و شیخ طوسی تا به امروز، چنین استنباط می شود که فاصله در نماز استحبابی است، و البته برخی از فقها، استحباب وجوبی شمرده اند.

معظم له در رابطه با حکم ساتر میان مرد و زن در نماز فرمودند : اگر میان زنان و مردان، ساتر وجود داشته باشد، من ندیده ام که کسی از میان فقها، قائل به این باشد که در عین حال، فاصله هم نیاز است، و هم چنین در روایات هم نیامده که اگر مردان در یک اتاق و زنان در در اتاق دیگری باشند، باز هم فاصله لازم است.

ایشان در ادامه فرمودند : اما اگر ساتر نباشد، مشهور بین فقها این است که در روایات و تواریخ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده که در مسجد پیامبر اکرم و در نماز رسول خدا، زن ها پشت سر مردان، بدون فاصله می ایستادند، لذا فاصله در نماز میان مردان و زنان، یک احتیاط نزد مشهور فقها می باشد.

آیت الله العظمی با اشاره به برخی از روایت ها در مورد نماز پیامبر اکرم فرمودند : در نماز رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت خدیجه سلام الله علیها ، نه پرده و نه فاصله بوده، فقط حضرت خدیجه سلام الله علیها ، پشت سر پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می ایستاده اند و امیرالمومنین علیه السلام دست راست پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می ایستادند و لذا مشهور بین فقها این است که چه در نماز جماعت و چه نماز فرادا، مکروه است که زن و مرد در یک صف ایستاده باشند و هم چنین مکروه است که زن جلوتر ایستاده باشد.

معظم له در رابطه با نماز جماعت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم فرمودند : در نماز جماعت رسول خدا صلی الله علیه و آله، فاصله و ساتر نبوده است، لذا بر اساس قرائن متعدد و روایاتی که اشاره به ساتر و فاصله شده، حمل بر استحباب شده و مشهور بین فقها همین است که بهتر است که ساتر وجود داشته باشد ولو در حد یک پرده، به خاطر آن روایاتی که اشاره به آن داشته که مردان در یک اتاق و زنان در اتاق دیگر نماز خوانده اند، و بهتر آن است که اگر ساتر نیست، فاصله باشد، و در اینجا فرق نمی کند که نماز جماعت باشد، یا یک زن و شوهر بخواهند در منزل نماز بخوانند.

ایشان در رابطه با حکم گفتن احکام شرعی به مردم فرمودند : گفتن احکام الزامی بر همگان، واجب کفایی است که به همه مردم برسد، و اگر به اندازه و به مقدار کفایت این کار انجام شد، از دیگران ساقط است، و اگر وجود نداشت، بر همه واجب عینی است، اما در مستحبات و مکروهات، فقها در رساله های توضیح المسائل گفته اند که گفتن آنها به دیگران مستحب است و واجب نیست.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم ریا و سُمعه در عبادات فرمودند : ریا و سُمعه در عبادات هم حرام است و هم موجب بطلان اعمال عبادی انسان می شود.

معظم له در رابطه با تعریف ریا و سُمعه فرمودند : ریا عملی است که انسان با انگیزه ی نشان دادن عبادات خود به دیگران، آن را انجام می دهد، اما سُمعه عملی است که انسان، عبادت خود را با این انگیزه انجام می دهد که افرادی آن را ببینند و سپس برای دیگران نقل کنند تا به گوش همه برسد.

ایشان با اشاره به اینکه ریا، هم چنین به معنای ارائه نمودن عمل نیز می باشد فرمودند : در برخی موارد، ارائه و نشان دادن عمل، مطلوب است، که یک نمونه از آن، مساله ی تعزیت برای میت است، یعنی کسی که در تشییع جنازه میت و مراسم ختم او شرکت می کند، مستحب است که خود را به صاحبان عزا نشان دهد، یعنی ارائه کند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم ارائه و نشان دادن شعائر الهی فرمودند : انجام شعائر الهی هم قطعا کمتر از ارائه و نشان دادن به میت نیست، چون نشان دادن سبب تقویت این گونه امور و بیشتر شدن شعائر می شود، لذا از این جهت، ریا و سُمعه در شعائر نه تنها اشکالی ندارد بلکه مطلوب است و ثواب عمل انسان را افزایش خواهد داد.

معظم له با اشاره به روایت مشهور مَن بَکی أَو أَبکی أَو تَباکی عَلی الحسین علیه السلام وَجَبَت لَهُ الجَنَّه ، هرکس در مصیبت امام حسین بگرید یا دیگران را بگریاند و یا (اگر گریه اش نیامد) خود را به حالت گریه بزند، بهشت بر او واجب می‌گردد، فرمودند : گاه گریه ی یک فرد باعث ایجاد شور و حال در مجلس عزای امام حسین و سبب گریه ی دیگران می شود، و عده ای از مردم نه فقط از شنیدن روضه و مصیبت، بلکه از دیدن عزاداری برخی افراد به گریه می افتند، لذا در اینجا، این کار مطلوب است یعنی ارائه و ریا در چنین مواردی نه تنها حرام نیست بلکه خوب است و اشکالی ندارد.

ایشان در ادامه فرمودند : دلیل وجود دارد که وقتی انسان نمی تواند گریه کند، تباکی کند یعنی جوری رفتار کند که دیگران تصور کنند او در حال گریه گردن است، که در روایت هم آمده که این کار ثواب دارد و موجب حرمت آتش جهنم و واجب شدن بهشت برای انسان می شود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم اسراف و تبذیر فرمودند : بر اساس اجماع میان فقها، اسراف و تبذیر حرمت دارد.

معظم له در رابطه با معنای اسراف و تبذیر فرمودند : تبذیر آن است که انسان چیزی را در غیر مورد خودش مصرف کند، مثلا انسان گوشت مرغ را خریداری کند و پس از پختن، آن را جلوی گربه بگذارد، اما در اسراف گفته شده که مصرف چیزی در مورد خودش است اما انسان در مصرف آن زیاده روی می کند، مثلا با آنکه انسان سیر شده، باز هم مثلا به دلیل خوشمزه بودن غذا، به خوردن ادامه می دهد.

ایشان در رابطه با حکم اسراف در وضو فرمودند : روایتی در رابطه با وضو وجود دارد که امیرالمومنین به حسن بصری فرمودند : اَسبغ و لاتُسرف، یعنی وقتی وضو می گیری، دست خودت را فقط تر نکن که بر روی صورت و دستت بمالی، بلکه به گونه ای آب بریز که شاداب باشد، که از این عمل به اسباغ وضو یعنی وضوی شاداب تعبیر شده است ، اما اگر در وضو، ده بار آب بریزد، شاید بار اول، اسباغ باشد که مستحب است اما ۹ مرتبه دیگر اسراف می باشد که حرام است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : جواز خواندن دعاها و نمازهای مستحب در اوقاتی غیر از زمانهای توصیه شده، چگونگی حرام شدن کشمشی که جوشیده شده، حکم نیابت از نماز واجب و مستحب، برخی از احکام احرام، کیفیت ماجرای ردالشمس و صحت روایات مربوط به آن، کیفیت ارث بردن زن از شوهر، و برخی از احکام مسح، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.