چهارم شعبان سالروز ولادت باسعادت حضرت اباالفضل العباس

حضرت عباس مشهور به قمر بنی هاشم پسر حضرت علی و حضرت ام‌البنین در چهارم شعبان سال ۲۶ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشودند.

ایشان دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری زمانی که ۳۵ سال داشتند در واقعه کربلا همراه با رشادتی که از خود نشان دادند، به شهادت رسیدند.

مرقد مطهر حضرت عباس در کشور عراق و شهر مقدس کربلا در مجاورت حرم حضرت امام حسین قرار دارد، و حد فاصل بین این حرم را بین الحرمین نامیده اند که از آن به بهشت روی زمین و یکی از بهترین نقاط این کره خاکی یاد شده است.

عباس بن علی بن ابی‌طالب مشهور به اباالفضل پنجمین پسر امام علی و اولین فرزند ام‌البنین است.

نویسنده خصائص العباسیه بدون ذکر منبع نوشته است که وقتی آن حضرت به دنیا آمدند، امیرالمومنین، نوزاد تازه متولد شده را در آغوش گرفته و عباس نامیدند.

سپس در گوش‌ آن بزرگوار، اذان و اقامه گفتند، و بعد بازوهای آن طفل را بوسیدند و گریه کردند و در پاسخ به ام البنین که دلیل آن گریه را جویا شد، گفتند دو بازوی عباس در راه کمک به حسین جدا می‌شود و خدای متعال در ازای دو دست بریده‌اش، دو بال در آخرت به او عطا می‌کند.

ابوالفضل، ابوالقاسم، ابوالقِربَة، ابوالفَرجَة، کنیه های آن حضرت ، و قمر بنی‌هاشم، باب الحوائج، سقّا، پرچمدار و علمدار، و باب الحسین ، از جمله القاب آن بزرگوار به شمار می روند.

در گوشه و کنار دنیا، مکان‌های متعددی همچون سقاخانه، عباسیه و سَقَّانِفار به نام حضرت عباس ساخته شده، و سفره حضرت اباالفضل از مرسوم ترین و مجرب ترین شعائر برای دستیابی به حاجت ها شناخته شده است.

کرامات حضرت عباس در بین شیعیان معروف است و داستان‌های متعددی درباره شفای‌ بیماران یا حل سایر مشکلات با توسل به حضرت عباس بین مردم جاری است و در کتاب های هزاران داستان واقعی در این زمینه نوشته شده است.

به دلیل جایگاه ویژه حضرت عباس در بین شیعیان، مردم برای رسیدن به حاجات خود به حضرت عباس متوسل می‌شوند و برای او نذر می‌کنند، برخی نیز کراماتی را از حضرت عباس در حق اهل‌ تسنن، مسیحیان، کلیمیان و ارمنی‌ها نقل کرده‌اند.

قسم خوردن به حضرت عباس در میان شیعیان و حتی اهل تسنن امری رایج است، به طوری که بنا بر برخی از نقل ها، بسیاری از شیعیان برای پایان دادن به نزاع‌های خود به حضرت عباس قسم می‌خورند، و برخی تنها سوگند واقعی را همین سوگند به نام عباس می‌دانند.

برخی از اقوام شیعه، عهدها، پیمان‌ها، معاملات و قراردادهای خود را با قسم خوردن به حضرت عباس تثبیت و تحکیم می‌کنند، دلیل توجه ویژه به قسم حضرت عباس، شجاعت، وفاداری، غیرت، ادب و جوانمردی وی عنوان شده است.

ذکر «یا کاشفَ الکَرْبِ عنْ وَجهِ الْحُسَین اِکْشِفْ کَرْبی بِحَقِّ أَخیکَ الحُسَین» (ای برطرف کننده غم و اندوه از روی حسين به حق برادرت حسين ، اندوه و مشکل من را برطرف کن)، به عنوان یکی از ذکر‌های توسل به حضرت عباس مشهور شده و گاه توصیه می‌شود که این ذکر به تعداد ۱۳۳ مرتبه گفته شود.

شیعیان برای حضرت عباس جایگاه معنوی بالایی قائل هستند و آن حضرت را باب الحوائج می‌خوانند و به ایشان متوسل می‌شوند، و روز تاسوعا، نهم محرم را به یاد حضرت عباس عزاداری می‌کنند.

حضرت عباس را از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین اصحاب امام حسین در روز عاشورا دانسته‌اند، آن حضرت پرچمدار لشگر امام حسین در واقعه کربلا بودند.

امام حسین درباره حضرت عباس، تعبیر «جانم به فدایت برادر» را به کار برده اند و همچنین بر نعش حضرت عباس گریسته اند، برخی این سخنان و حرکات را نشانگر جایگاه آن حضرت نزد امام سوم دانسته‌اند.

در احادیث همچنین بر جایگاه خاص حضرت عباس در بهشت تأکید شده است، بر اساس روایتی، امام سجاد فرمودند خدای متعال عمویم عباس را رحمت کند که خود را فدای برادرش امام حسین کرد و در این راه دو دستش قطع شد که خداوند عوض دو دست قطع‌شدهٔ او دو بال در آخرت به او عطا خواهد کرد تا با آن دو بال همراه با فرشتگان در بهشت پرواز کند همان گونه‌ که به جعفر بن ابی طالب نیز دو بال عطا شد.

امام سجاد در ادامه فرمودند عمویم عباس نزد خداوند منزلت و جایگاه بالایی دارد که همه شهدا در روز قیامت به او غبطه می‌خورند.

همچنین ابونصر بخاری روایتی از امام صادق نقل کرده است که در آن حضرت عباس را با تعبیر «نافذ البصیرة» (دارای بینش عمیق) توصیف کرده اند و ایشان را صاحب ایمانی قوی معرفی نموده اند که در کنار امام حسین جهاد کرده و به شهادت رسیدند.

سید عبدالرزاق مقرم در کتاب مقتل الحسین می‌گوید که امام سجاد بعد از واقعه عاشورا برای دفن اجساد همه شهدای کربلا از بنی‌اسد کمک گرفتند، ولی برای دفن امام حسین و حضرت عباس از آنها کمکی نگرفتند و گفتند برای دفن این دو شهید کسانی مرا کمک می‌کنند و به کمک شما نیازی نیست.