آیت الله العظمی شیرازی : خدای متعال بر اساس حقی که به عنوان خالق و مالک هستی دارد ، برای برخی از مکان ها ، زمانها و افراد ، شرافت قرار داده ، هم چنین برای برخی از افراد ، از جمله پیامبر و اهل بیت علیهم السلام حق واجب نموده است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز چهارشنبه دوازدهم رجب سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با دلیل شرافت داشتن برخی از افراد ، مکان ها و زمانها فرمودند : شرافت گاه عرفی است ، و از ناحیه بشر برای برخی از افراد ، مکان و زمانها قرار داده شده ، اما گاه از سوی خدای متعال ، برای برخی از افراد ، مکانها و زمانها قرار داده شده است ، مثلا خدای عزوجل ، برای روز جمعه که یک زمان است ، شرافت قرار داده ، اما این شرافت را مثلا برای روز شنبه قرار نداده است ، یا مثلا برای کعبه و کربلا شرافت قرار داده ، اما برای مکان های دیگر این شرافت قرار نداده است ، و برای تشخیص این موضوع ، ملاک ، قرآن کریم ، یا حدیث قدسی و یا روایاتی است که با واسطه ی معصومین علیهم السلام به ما رسیده است.

معظم له در رابطه با شرافت برخی از افراد و حقی که در برخی از دعاها برای استجابت دعاها از سوی خدا بر این گونه افراد قرار داده شده ، و از جمله در برخی از دعاها آمده : بحق مُحمدٍ وآل مُحمدٍ ، فرمودند : خدای عزوجل ، از آنجا که خدا خود ، خالق و مالک همه چیز است ، و بر همه چیز در این هستی حق دارد ، لذا بر اساس حقی که دارد ، برای برخی از افراد هم حق قرار داده است.

ایشان در ادامه فرمودند : خدای متعال بر اساس حقی که دارد ، از جمله برای قرآن کریم ، و برای اهل بیت علیهم السلام ، حق قرار داده است ، که در رساله ی حقوق امام سجاد علیه السلام به تمامی این حقوق اشاره شده است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به برخی از دعاها در این زمینه فرمودند : در برخی از ادعیه آمده است : أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلى خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ ، وَبِحَقِّهِمُ الَّذي أَوْجَبْتَ لَهُمْ عَلى نَفْسِكَ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمُ السَّلامُ ، از تو مى‏ خواهم به حقّ خودت بر بهترین برگزيده‏ ات از ميان آفريدگانت یعنی پیامبر اکرم ، و به حقّى كه براى ايشان بر خودت لازم كردى ، كه بر محمّد و اهل بيتش درود بفرستى كه سلام بر او و بر آنان باد ، در اینجا تاکید شده که خدای متعال ، حقی را بر پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان لازم و ثابت کرده است.

معظم له در ادامه فرمودند : حق در عرف ، به معنای دستمزد است ، اما گاهی هم به معنای محبت است ، مثلا گاهی انسان دوستی دارد که به او خیلی علاقمند است ، و در این میان فرد دیگری از او کاری درخواست می کند ، و برای آنکه حتما درخواستش برای او تاثیرگذار باشد ، می گوید به حق آن دوست شما و یا به حق آن دوستتان ، این کار را برای من انجام بدهید ، یا کسی شما را قسم می دهد که به حق پدر و مادرتان و یا استادتان ، یعنی آن کسی که مورد احترام شماست ، این کار را را انجام دهید.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : به این امور ، حق های عرفی گفته می شود ، لذا این حقوق ، بعضا واجب ، و بعضا مستحب است ، و البته همانگونه که اشاره شد ، حقوقی نیز وجود دارند که از سوی خدای متعال قرار داده شده اند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با امکان اهدای ثواب نمازهایی که فریضه است ، فرمودند : همانگونه که افراد زنده به یکدیگر هدیه می دهند ، می توان به افرادی که در این دنیا نیستند هم هدیه داد ، لذا این گونه اعمال که به منزله ی هدیه است ، موجب خوشحالی اموات می شود ، و به مقام هایی هم بعضا دست پیدا می کنند ، بنابراین انسان می تواند نمازهای واجب را که خدای متعال برای آنها ثواب قرار داده ، یا به نیابت از میت بخواند ، و یا ثواب آن را به اموات هدیه نماید.

معظم له با اشاره به دعای أَللهُم، إِنی أسألُک بِالْمَوْلُودَینِ فِی رَجَبٍ که در مفاتیح الجنان هم ذکر شده ، فرمودند : برخی از علما از جمله علامه مجلسی ، و یا سید عبدالله شبر فرموده اند : چون تولد امیرالمومنین علیه السلام ، مشهور بوده است ، در این دعا ، از ایشان نامی برده نشده است ، اما ولادت امام باقر و امام جواد و امام هادی ، که مشهور نبوده ، برای یادآوری ذکر شده است.

ایشان در رابطه با فرق امساک و تمسک فرمودند : امساک به معنای ترک کردن کاری و انجام ندادن آن است ، اما تمسک به معنای چسبیدن و متوسل شدن است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با معنای منّ و سلوی با اشاه به آیه ۸۰ سوره طه : يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنْجَيْنَاكُمْ مِنْ عَدُوِّكُمْ وَوَاعَدْنَاكُمْ جَانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ، ای بنی اسرائیل، محققا ما شما را از شر دشمن نجات دادیم و با شما در جانب راست کوه طور وعده نهادیم (تا به مناجات موسی کلام حق را بشنوید) و (در بیابان که سرگردان شدید) برای قوت شما ترنجبین و مرغ بریان فرستادیم ، و آیه ۵۷ سوره بقره : وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ، و ابر را سایبان شما ساختیم و مرغ بریان و ترانگبین را بر شما فرستادیم (و گفتیم) از این روزیهای پاک که به شما دادیم تناول کنید، ولی (شکر این نعمت را به جا نیاوردند) نه به ما بلکه به خود ستم کردند ، فرمودند : منّ یک نوع شیرینی بوده که از سوی خدای متعال ، بر بنی اسرائیل نازل شد ، و در حال حاضر هم در برخی از کشورهای عربی از جمله عراق ، به برخی از انواع شیرینی که به گز شباهت دارد ، منّ می گویند ، و سلوی هم مرغ بریانی بوده که آن هم به امر خدا از آسمان بر بنی اسرائیل نازل می شد.

معظم له در رابطه با حکم التزام به برخی از کارها فرمودند : التزام به انجام برخی از امور ، مشروط به آنکه نسبت به دین داده نشود ، اشکال ندارد ، مانند کسی که رژیم می گیرد ، و ملتزم می شود که شیرینی و برنج نخورد ، و این کار خود را به دین نسبت نمی دهد و حکم واجب و مستحب ، بر آن اطلاق نمی نماید ، اما اگر این گونه امور ، نسبت به دین داده شد ، حکم تشریع داشته و حرام است ، اما اگر نسبت به دین داده نشد ، هر التزامی که باشد ، اشکال ندارد.

ایشان در رابطه با مفهوم مومن ، با اشاره به تعاریفی که از مومن در برخی از روایات آمده و عزت او بالاتر از کعبه ذکر شده ، فرمودند : مومن کسی است که اصول پنج گانه دین ، یعنی توحید و عدل و نبوت و امامت و معاد را قبول داشته باشد ، اما اگر عدل و امامت را قبول نداشت ، مومن نیست و بلکه مسلم است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به آیه ۱۴ سوره حجرات : قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ ، اعراب باديه‌نشين گفتند: ما ايمان آورده‌ايم، به آنان بگو: شما هنوز ايمان نياورده‌ايد، بلكه بگوئيد: اسلام آورده‌ايم و هنوز ايمان در دلهاى شما وارد نشده است ، فرمودند : وقتی زبان و دل و عمل درست باشد ایمان کامل می شود ، این یعنی اسلام خاص ، یعنی شرط اسلام کامل داشتن ، ایمان است ، حال اگر کسی به خدا ایمان دارد اما لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ نمی گوید ، این فایده ندارد ، یا لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ می گوید اما در دلش ایمان ندارد ، این هم فایده ندارد ، و ایمان او ناقص است ، مثلا کسی که مسلمان است اما نماز نمی خواند ، ایمان او ناقص است ، چون ایمان مراتب دارد ، لذا اگر کسی ایمان به قلب دارد ، لاَ إلَهَ إِلاَّ اللَهُ هم می گوید اما نماز نمی خواند ، این ایمان ناقص است ، قرآن کریم که می فرماید : أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ، این به چه معناست ؟ یعنی دین وجود داشت ، اما ناقص بود ، ایمان ناقص به مانند آدمی است که یک عضو در بدنش کم باشد.

معظم له در ادامه تاکید فرمودند : لذا شرط مومن بودن ، پذیرش امامت و عدل است و کسی که این دو اصل را قبول نداشت ، مومن نیست و مشمول روایاتی که در شان مومنین وارد شده ، نخواهد شد.

ایشان در رابطه با دلیل استفاده از این دعا : اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ ، وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ، الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَاتِ ، فرمودند : همه مسلمین مقصر نیستند ، و برخی از آنان ، قاصر هستند ، لذا در برخی از ادعیه هم برای مسلمانان طلب مغفرت شده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : برخی از مسائل مربوط به قبح عقاب و برائت شرعیه ، برخی از احکام قضای نماز ، برخی از احکام ولد شبهه ، برخی از احکام نفقه ی ارحام ، قاعده ی تسامح در ادله ی سنن در موارد غیر واجب و غیرحرام ، مساجدی که اعتکاف در آنها صحیح است ، شروط ذبح حیوان حلال گوشت ، و ثواب انجام مستحبات و ترک مکروهات ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.