آیت الله العظمی شیرازی : عمل به عهد با خدا واجب است ، اما در غیر خدا حتی با معصومین علیهم السلام ، دلیل بر وجوب وجود ندارد ، اما اگر انسان در همان زمان که در حال وعده دادن است ، بنا دارد وفا نکند ، از باب کذب بودن ، عملش حرام است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز دوشنبه نوزدهم جمادی الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی ، در این نشست ، در رابطه با این که آیا التزامی برای عمل به معاهده بین افراد وجود دارد ؟ ، فرمودند : دلیل محکمی در این زمینه وجود ندارد ، چرا که بر اساس آیه شریفه ۴۰ سوره یوسف : إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ، تنها حکمفرمای عالم ، وجود خداست ، لذا هر واجب و حرامی باید از سوی خدای عزوجل به ما برسد ، البته هر عملی که موجب هرج و مرج بشود جایز نیست.

معظم له با اشاره به نظر برخی فقها در رابطه با معاهده در باره ی اموال فرمودند : در این رابطه ، جماعتی از فقها گفته اند که دلیل وجود دارد ، علامه حلی قدس سره در یکی از کتب فقهی خود ، این مسأله را مطرح کرده اند که اگر عدّه ای سوار کشتی شوند و بعد دیدند دریا طوفانی شده و کشتی سنگین است ، و شخصی به فردی که متاع های سنگین دارد ، بگوید: ألقِ متاعک فی البحر وعلیَّ ثَمنُه ، متاع خودت را به دریا بینداز ، خسارت آن با من ، مرحوم علامه می فرماید: اینجا ، این عهد به منزله ی عقدِ صحیح است و لذا باید به آن پایبند باشند ، اما مساله اجماعی نیست.

ایشان در ادامه فرمودند : در غیر اموال ، دلیلی برای وجوب عمل به معاهده وجود ندارد ، مثلا اگر دو نفر معاهده کردند که تو برای من زیارت امام حسین در کربلا بخوان و من هم در مشهد زیارت امام رضا را می خوانم ، وجوب آن مسلم نیست ، در حقیقت ، این کار ، یک نوع وعده است ، و مشهور آن است که عمل به وعده ، مستحب و ترک آن مکروه است.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه در غیر اموال ، به قول و قرار بین دو نفر ، عقد گفته نمی شود ، بلکه تعبیرِ عهد ، برای آن صحیح تر است ، فرمودند : پایبندی بر معاهده چه در اموال و چه غیر اموال از نظر عرفی امری لازم شمرده می شود ، اما در ادله ی شرعی فقط در عهد با خدا ، پایبند بودن به آن لازم است ، اما در غیر از خدا دلیلی وجود ندارد ، مثلا اگر کسی بگوید : یا امام رضا ، اگر بچه ی من را شفا بدهید ، من برای شما یک سوره ی قرآن می خوانم ، در اینجا هم دلیلی وجود ندارد ، و فقها در این زمینه نظری نداده اند ، و ادله قصور دارد و کافی نیست.

معظم له در ادامه فرمودند : البته مشهور بین فقها این است که اگر انسان در حال وعده دادن ، از ابتدا بنا دارد که به آن وفا نکند ، چون مرتکب دروغ شده ، و کذب ، فعل حرامی است ، از این بابت اشکال دارد ، اما اگر در ابتدا بنا دارد وفا کند ، و بعدا وفا نکند ، آیا وفای به آن واجب است ؟ ، که پاسخ آن این است که با غیر خدا دلیلی وجود ندارد.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : که در ععد ، مشهور بین فقها این است که در غیر از خدا ، عمل به معاهده ، واجب نیست ، چرا که وجوب و الزام ، دلیل معتبر می خواهد ، و صرف اینکه در روایت مُرسله ، به معصوم علیه السلام نسبتی داده شده که در سند آن یک نفر مجهول و یا مهمل وجود دارد ، معتبر و مسلم نیست ، و مثلا نمی توان در ماه مبارک رمضان ، با زبان روزه ، آن را به معصوم علیه السلام نسبت داد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با مقام و منزلت شهدا فرمودند : برای شهدایی که در راه خدا شهید شده اند ، بدون شک خصوصیاتی وجود دارد ، اما اینکه حدود این خصوصیات ، چیست ؟ ، این به مقام شهدا بازمی گردد ، چرا که همگی شهدا در مقام یکسانی قرار ندارند ، و مثلا شهیدی مانند حبیب بن مظاهر ، با شهید عادی تفاوت دارد ، لذا شهدا مقام خاص دارند ، اما در مقام با یکدیگر تفاوت دارند.

معظم له در ادامه با تاکید بر اینکه طبق روایات، امیر المومنین عليه السلام جزو آل پیامبر هستند ، فرمودند : در روایات متواتر وجود دارد که امیرالمومنین از آل پیامبر صلی الله علیه و آله هستند ، همان گونه که طبق عرف ، امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما، ابن رسول خدا نیستند ، اما وقتی قرآن کریم فرموده : ابنائنا ، معنای آن این است که اینجا استثنا شده ، و این بزرگواران ، ابن رسول خدا هستند ، و برای حضرت امیر هم این استثنا وجود دارد که حضرت امیر از نظر عرفی و لغوی ، آل و عترت پیامبر اکرم نیستند ، بلکه پسرعموی پیغمبر خدا هستند ، اما به خاطر روایات متواتری که آمده ، جزء آل پیامبر هستند ، و هم عترت و آل هستند ، و هم نفس پیامبر اکرم هستند ، به خاطر تعبیری که در قرآن، تحت عنوان انفسنا برای آن بزرگوار آمده است.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : سند زیارتنامه حضرت زهرا سلام علیها ، حکم تراشیدن ریش ، حجیت ظهور کتابت و مشافهه ، و حکم قطع دستگاه از شخصی که مرگ مغزی شده ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.