هنری کیسینجر، چهره سرشناس و جنجالی دیپلماسی آمریکا و وزیر امور خارجه پیشین این کشور در زمان ریچارد نیکسون و جرالد فورد، که یکی از مهمترين شخصيت های سياسى قرن ۲۱ و از تاثیرگذارترین چهرههای دیپلماسی آمریکا به شمار می رفت ، روز چهارشنبه در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت.
نقش آفرینی او در تحولات کشورهای عربی و اسلامی از جمله ایران ، گوشه ای از صفحات تاریخ سیاسی زندگی وی به شمار می رود.
کیسینجر فرزند یک خانواده یهودی بود که از آلمان نازی در سال ۱۹۳۸ به آمریکا پناهنده شد و از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۷ در دولتهای ریچارد نیکسون و جرالد فورد به مقام مشاور امنیت ملی و وزارت خارجه این کشور رسید.
این دیپلمات آمریکایی نقش مهمی در تحولات تاریخی در دوران جنگ سرد داشت، و در دوران وزارت خارجه خود نقش مهمی در رخدادهای بزرگ جهانی از جمله خروج آمریکا از جنگ ویتنام، برقراری روابط دیپلماتیک با چین و کاهش تنش با اتحاد جماهیر شوروی برعهده داشت.
هنری کیسینجر بهویژه در میان ایرانیان به دلیل حمایتش از محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران شهرت دارد. وی از جمله چهرههای دیپلماسی آمریکاست که خواستار حفظ حکومت شاه بود.
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهوری سابق آمریکا که همانند هنری کیسنیجر یک جمهوری خواه است در بیانیهای مطبوعاتی اعلام کرد که با مرگ کیسینجر، «آمریکا یکی از مطمئنترین و رساترین صداهای خود را در سیاست خارجی از دست داد.»
رویکرد هنری کیسینجر به رویدادهای جهانی، در چارچوب جنگ سرد و رویارویی با اتحاد جماهیر شوروی بود. او از نظریه پردازانی در عرصه سیاست خارجی محسوب میشد که نگاهی «عملگرا» به منازعات و درگیریها در سطح بینالمللی داشت.
در حالی که بسیاری از هنری کیسینجر به خاطر نقش و تجربه گستردهاش در عرصه روابط بینالملل ستایش میکردند، منتقدان او٬ به نقش کیسینجر در حمایت از حکومتهای دیکتاتوری به ویژه در آمریکا لاتین اشاره میکنند.
کیسینجر وزیر خارجه وقت ایالات متحده در سال ۱۹۷۳ به همراه له دوک توو، همتای ویتنام شمالی به دلیل توافق برای پایان دادن به جنگ ویتنام برنده جایزه صلح نوبل شدند ، اما له دوک تووبه از پذیرش این جایزه خودداری کرد ، بهرغم امضای توافق صلح، جنگ دو سال بعد ادامه یافت.
هنری کیسینجر در این دوران در تحولات دیگری همچون جنگ بین هند و پاکستان در سال ۱۹۷۱ نقش ایفا کرد.
هنری کیسینجر در ایالات متحده همچنین به عنوان یک میانجی مهم در مدیریت تنشها میان اسرائیل و کشورهای عربی شناخته شده بود.
او در عین حال سال ۱۹۷۳ پس از حمله غافلگیرانه ی کشورهای عربی به اسرائیل که در ایام تعطیلات یهودیان موسوم به «یوم کیپور» صورت گرفت، با برقرای یک پل هوایی زمینه تامین سلاح و تجهیزات نظامی برای اسرائیل، متحد نزدیک کشورش را فراهم کرد.
هنری کیسینجر از پیشگامان سیاست خارجی کشورش در زمینه برقراری روابط نزدیک دپیلماتیک با چین و مسکو در دهه هفتاد میلادی بود.
او حتی پس از کنارهگیری از دولت آمریکا، نقش سیاستمدار ارشد حزب جمهوریخواه را در عرصه سیاست خارجی به عهده داشت.
جاهطلبیهای کیسینجر فراتر از دانشگاه بود ، او برای اندیشکدهها مقاله مینوشت و در شورای امنیت ملی و وزارت امور خارجه آمریکا در زمان روسای جمهور جان اف کندی و لیندون جانسون، سمت مشاور را به عهده گرفت.
کیسینجر در سال ۱۹۶۸ از نیکسون حمایت کرد که این امر برای او منصب مشاور امنیت ملی کاخ سفید را به ارمغان آورد.
اما در اواخر سال ۱۹۷۳، با درگیر شدن نیکسون در رسوایی واترگیت که منجر به پایان ریاست جمهوری او و استعفای ویلیام راجرز از سمت وزارت خارجه آمریکا شد، کیسینجر سکان دیپلماسی آمریکا را در دست گرفت و این سمت را تا ژانویه ۱۹۷۷ پس از شکست فورد از جیمی کارتر در انتخابات ریاست جمهوری حفظ کرد.
او در یک رخداد بیسابقه که حاکی از نفوذ مطلقش بود، به مدت دو سال همزمان مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه بود که طی این مدت توانست ایده «تنشزدایی» با بلوک شرق را پیش ببرد.
او با این که سالها در کابینه روسای جمهور آمریکا نبود، اما هیچگاه فرصت مشاوره به کاخ سفید را از دست نمیداد ، به طوری که همواره از پنتهاوس خود در منهتن به واشینگتن در رفت و آمد بود.