آیت الله العظمی شیرازی : وام هایی که تحت عنوان مضاربه یا سایر عقود شرعی از سوی بانک ها داده می شود ، اگر واقعا شروط مضاربه در آن رعایت می شود ، یا حتی اگر به خاطر اصل صحت ، به آن مضاربه گفته می شود ، اشکال ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز یکشنبه بیست و هفتم ربیع الثانی سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی ، در رابطه با وام هایی که با چند در صد سود به مشتریان داده می شود ، فرمودند : اگر این گونه وام ها جنبه ی ربا داشته باشد ، مطلقا جایز نیست ، چرا که از امیرالمومنین علیه السلام روایت شده که : لَعَنَ رَسُولُ الله صلى الله عليه و آله اَلرِّبا و َآكِلَهُ و َبائِعَهُ و َمُشْتَريَهُ وَ كاتِبَهُ و َشاهِدَيْهِ ، پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در اين روايت ، پنج گروه را كه در ارتباط با ربا هستند ، لعنت فرموده اند: رباخوار ، فروشنده مال ربوی ، ربا دهنده ، كسى كه ربا را محاسبه مى كند ، شهود قرارداد ربا.

معظم له در ادامه فرمودند : اگر این وام ها تحت عنوان مضاربه یا سایر عقود شرعی از سوی بانک ها پرداخت می شود ، اگر واقعا شروط مضاربه در آن رعایت می شود ، اشکال ندارد ، و حتی اگر به خاطر اصل صحت ، به آن مضاربه گفته می شود ، باز هم اشکال ندارد ، اما اگر فقط از لفظ مضاربه استفاده شده اما شرایط مضاربه در آن عمل نمی شود ، ربا محسوب می شود.

ایشان در ادامه فرمودند : ربا دادن به کافر جایز نیست ، اما ربا گرفتن از کافر حربی بنا بر قول مشهور جایز است ، البته روایات صحیحه هم وجود دارد و جماعتی از فقها نیز به آن عمل کرده اند و من هم این مساله را بعید نمی دانم که ربا گرفتن از کافر ولو غیرحربی ، چه مُعاهد ، چه مشرک ، چه اهل کتاب ، بنا بر این قول ، مطلقا اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به مالکیت برخی از بانک ها در کشورهای اسلامی ، فرمودند : در کشورهای اسلامی ، غالبا برای بانک ها ، مالکیت وجود ندارد ، یا به تعبیری مجهول المالک هستند ، لذا از این باب ، و نه بحث ربا ، گرفتن وام از این گونه بانک ها ، نیاز به اجازه حاکم شرع و فقیه جامع الشرایط دارد ، و گرنه وام گرفتن از این چنین بانک هایی جایز نیست ، اما در کشورهای غیراسلامی ، چون توافق هایی بین آنها و کشورهای اسلامی وجود دارد ، و در نتیجه معاهد یا مستامن و ذمی هستند ، به جز محارب که استثنا می باشد ، در سایر موارد ، معامله با آن ها صحیح است ، چه مسلمانان با آن ها معامله کنند و چه آنها با یکدیگر.

معظم با اشاره به معنای شعائر فرمودند : شعائر ، جمع شعیره است و در لفظ به موهای ریز بدن و نه محاسن و موی سر گفته می شود ، اما در عرف ، هر آنچه که سبب تعظیم و تجلیل شود ، شعائر محسوب می شود.

ایشان در رابطه با قبول عبادات صبی و افراد نابالغ ، فرمودند : در برخی از شرح های لمعه و در عروة الوثقی ، این مساله ، مورد اشاره واقع شده ، که محل اختلاف میان فقهاست ، و بر اساس دیدگاه برخی از فقها ، عبادات صبی ، حتی آن ها که جنبه تمرینی دارد ، مورد قبول واقع می شود ، حتی جماعتی گفته اند که صبی می تواند ، نماز و روزه استیجاری بگیرد ، و مورد قبول واقع می شود.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با خمس مال مخلوط به حرام فرمودند : اگر پولی در اختیار ماست ، یا در جیب ماست ، یا در بانک به نام ماست ، چنانچه این پول به حرام مخلوط است ، و انسان نمی داند که به چه مقدار با حرام مخلوط است ، و انسان نمی داند که مقدار مال مخلوط به حرام ، بیش از میزان خمس است ، یا اگر صاحب مال حرام مخلوط شده را نمی شناسیم یا می شناسیم اما نمی توانیم از او طلب رضایت کنیم ، با این خصوصیات ، اگر خمس آن مال داده شود ، مابقی آن حلال است ، و فقط در این مورد ، روایت خاص وجود دارد ، اما هر مال مخلوط به حرامی شامل این مساله نمی شود.

معظم له در ادامه فرمودند : هر چیزی که به اهل بیت نسبت داده می شود ، به آن روایت صحیحه نمی گویند ، روایت صحیحه آن چیزی است که سند صحیح دارد.

ایشان در رابطه با تحریف قرآن فرمودند : در روایت است که هنگام نزول وحی ، و آیات قرآن توسط جبرئیل که به پیامبر اکرم عرضه می داشت ، امیرالمومنین ، همراه با قرآنی که می نوشتند ، سه چیز دیگر را هم می نوشتند ، تنزیل ، تفسیر ، تاویل ، در تنزیل و تفسیر و تاویل ، تحریف ، قطعا صورت گرفته ، و این که در برخی از روایات ، تصریح به تحریف شده ، حمل بر این سه مورد ، می شود ، اما تحریف در الفاظ قرآنی که به دست ما رسیده ، و قرآنی که نزد ما موجود است ، هیچ کم و زیادی صورت نگرفته ، بلکه این مساله ، اجماع میان محققین علمای شیعه از شیخ مفید و شیخ طوسی تا به امروز است ، که تحریف در الفاظ قرآن ، حتی در یک نقطه ، صورت نگرفته است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : جماعتی از فقها که تعداشان هم کم نیست ، و یکی از آنها صاحب عروة الوثقی است ، می گویند که روایات متواتر از پیامبر اکرم رسیده ، که تمامی قرائت ها طبقا بعد طبقه ، از پیامبر اکرم رسیده ، اما این مساله ، روشن نیست ، و خود من قبول ندارم ، یعنی یقین به خلافش دارم و این اشتباه است ، لذا این که پیامبر اکرم ، مثلا کفوا را به سه قرائت خوانده باشند ، با آنکه صاحب عروه ادعا کرده که متواتر است ، اما ظاهر این نیست و تام نمی باشد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : کیفیت بهره بردن زوج و زوجه از ارث یکدیگر ، حکم نهی در برخی از عبادات ، شرایط استطاعت در حج ، و چگونگی شفاعت امام حسین و اهل بیت علیهم السلام در روز قیامت ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.