سازمان جهانی یونسکو که در حوزههای علم، فرهنگ و آموزش فعالیت میکند، در سال ۱۹۹۹ میلادی در نشستی در بوداپست، دهم نوامبر را به عنوان «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» نامگذاری کرد.
دهم نوامبر از سوی سازمان جهانی یونسکو، به عنوان «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» نامگذاری شده است.
این نامگذاری هرچند ارجگزاردن به علم و فناوری علمی و بانیان علم خوانده شده است، در عینحال تلاش در راستای ایجاد پیوند میان فناوریهای علمی و بهبود کیفیت زندگی عمومی و کاهش و مهار تهدیدهای اقلیمی ناشی از تولید و فناوریهای تکنولوژیک نیز بوده است.
روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، هرچند عنوان کلی است ، اما این عنوان کلی دربردارنده ی اهداف و برنامههای جزئیتری است که کشورها و نهادهای علمی باید تلاش کنند تا به آن دست یابند.
روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه ، فرصتی در اختیار جهانیان میگذارد تا بار دیگر علوم مختلف را برای ساختن جهانی بهتر بررسی کنند ، چرا که در سایه نوآوری، پژوهش های علمی و توجه به استعدادهای بشری، یافتن راهحل برای چالشهای گوناگون، دست یافتنی به نظر میرسد ، و از این رو است که دانش بهترین سرمایه انسان برای حمایت از توسعه فراگیر و منصفانه است.
از مهمترین اهداف یونسکو از نام گذاری روز علم، بهره مندی آحاد جامعه از ثمرات علم، فنآوری و نوآوری، ایجاد بستر و فضای مناسب گفتمان پیرامون تاثیر علم، فنآوری و نوآوری بر زندگی روزمره مردم، صلح و توسعه و معرفی برخی موقعیتهای جدید بود که موجب ارتقای کیفیت عمومی زندگی میشود.
در واقع روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه فرصتی را برای موسسات علمی، دولت ها، اجتماعات مدنی و دانشمندان فراهم می کند تا درباره صلح و توسعه که از اساسی ترین مفاهیم اجتماعی است به بحث و تبادل نظر بپردازند.
در نگرش نوینی که یونسکو به آن اهتمام می ورزد، صلح تنها به مفهوم نبود جنگ میان دولت ها نیست، بلکه می تواند به معنای شرایط یک مدیریت ملی سازنده، حل و فصل اختلافات و ایجاد هماهنگی در روابط میان بخش های مختلف نهادی یک جامعه باشد.
بدیهی است، جوامعی که از روش علمی سود می جویند، می توانند منظری مشترک برای نگاه به جهان بیابند و تلاش و تاکید خود را به جای اختلاف ها بر اشتراک ها متمرکز کنند تا از این میان، شاید صلح سرانجام سر برآورد.
سازمان جهانی یونسکو انتظار دارد، کشورها در یک برنامه بلندمدت ۱۰ ساله به مهمترین اهداف تعریفشده دستیابند.
برای تحقق چنین امری، سازمان یونسکو همهساله، روی یکی از اهداف تعریف شده تأکید میکند و با نامگذاری آن سال به نحوی کشورها را تشویق میکند که برنامههای آموزشی را در راستای تحقق آن سوق دهند.
بسیاری از کشورها از نامگذاری دهم نوامبر به عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه از سوی یونسکو استقبال کردهاند و این نامگذاری در تقویم رسمی بسیاری از کشورها ثبت شده است.
از اینرو، دهم نوامبر به عنوان روز جهانی علم از سوی سازمان یونسکو، کشورها و سازمانهای فعال در این زمینه، بهنیکویی گرامی داشته میشود.