ادامه تلاش ها پس از گنجاندن نام «درب زبیده» در فهرست میراث جهانی یونسکو

سومین کارگاه آموزشی برای آماده‌سازی طرح مدیریت محوطه «درب زبیده» به‌عنوان میراث جهانی مشترک و فراملی آغاز شد.

درب زبیده، که منسوب به زبیده بنت جعفر، همسر خلیفه عباسی هارون الرشید است، راهی‌ست که از کوفه آغاز می‌شود و در مکه به پایان می‌رسد.

این جاده یکی از مهم‌ترین راه‌های زیارتی و تجاری در دوران اسلامی به‌شمار می‌رود.

درب یا مسیر زبیده در مرزهای شمالی عربستان واقع شده که از آثار باستانی و راه و شریان حج و تجارت از زمان ظهور اسلام به شمار می‌رود.

قدمت این مسیر به دوره قبل از اسلام برمی‌گردد ، دوره شکوفایی آن اما در دوره اول خلافت عباسی است که در آن استراحتگاه‌ها و کانال‌های آب برای تأمین آب زائران ایجاد شد.

این مسیر که از کوفه در عراق آغاز و تا عربستان کشیده شده است ، به گفته کارشناسان در ساخت این مسیر از روش‌های بسیار علمی و مهندسی بی‌نظیری استفاده شده است.

این جاده در عصر عباسیان به عنوان حلقه ارتباطی مهم بین بغداد و سایر نقاط شبه جزیره عربستان تبدیل شد و خلفای عباسی از این جاده بسیار مراقبت می کردند و فواید و امکانات متعددی از جمله ساختن حوضچه‌های آب و حفاری برای آن ، فراهم کردند ، همچنین برای تعریض جاده تلاش کردند تا زائران، مسافران و حیوانات از آن استفاده کنند.

منابع تاریخی و جغرافیایی و آثار باقیمانده حاکی از آن است که مسیر این جاده به گونه‌ای عملی و مجزا مهندسی شده‌است که در کنار ایستگاه‌ها، خانه‌ها و استراحتگاه‌ها ساخته شده و کف آن در مناطق شنی و گل‌آلود با سنگ‌ ، فرش شده‌است.

علاوه بر آن که از مزایا و امکانات لازم از قبیل چاه و حوض و سد برخوردار بوده، بر روی آن تابلوها و چراغ‌ها و مشعل‌ها و اجاق‌هایی نصب شده‌است که مسیر را نشان می‌دهد تا مسافران را راهنمایی کند.

این اثر باستانی در حال ثبت شدن در یونسکو بوده و سازمان گردشگری و آثار ملی عربستان با همراهی سازمان میراث فرهنگی عراق ، به دنبال ترمیم و بازسازی کلیه آثار باستانی موجود در امتداد این مسیر هستند.

در همین راستا ، سومین کارگاه آموزشی برای آماده‌سازی طرح مدیریت محوطه «درب زبیده» به‌عنوان میراث جهانی مشترک و فراملی آغاز شد.

این کارگاه با حضور شیخ خلیفه بن احمد بن عبدالله آل خلیفه رئیس هیئت‌مدیره مرکز منطقه‌ای عربی برای میراث جهانی ، و مشارکت ۳۰ کارشناس از عراق و عربستان سعودی تا ۹ نوامبر ادامه خواهد داشت.

درب زبیده ، اولین میراث فراملی در جهان عرب است که برای ثبت در فهرست میراث جهانی نامزد شده و در حال حاضر در فهرست اولیه عراق و عربستان سعودی قرار دارد.

شیخ خلیفه بن احمد بن عبدالله آل خلیفه گفت که این کارگاه در راستای تلاش های مستمر منطقه ای برای معرفی هر چه بهتر آثار فرهنگی و میراث های تاریخی کشورهای عربی در فهرست میراث جهانی یونسکو راه اندازی شده است.

وی هم چنین تاکید کرد که “درب زبیده” که اولین میراث فراملیتی عربی است که برای این فهرست نامزد شده است، و فرصتی برای ترویج میراث فرهنگی باستانی منطقه و همچنین کمک به پیشبرد تلاش‌های توسعه پایدار برای جوامع محلی در مقیاس بزرگ خواهد بود.

این کارگاه به بسیاری از جنبه های مدیریت آثار و میراث های جهانی مطابق با استانداردهای بین المللی به منظور حفظ اصالت و پایداری میراث ها و ارزش جهانی و استثنایی آن ها می پردازد.

این کارگاه هم چنین بخشی از برنامه ظرفیت سازی است که تا دسامبر ۲۰۲۳ برای تهیه طرح مدیریتی محوطه «درب زبیده» ادامه دارد و با اهتمام سازمان گردشگری و آثار ملی عربستان و حمایت و همکاری اداره کل آثار باستانی و میراث عراق برگزار می شود.

لازم به ذکر است که میراث های فراملی و بین کشوری ، شامل دارایی مشترک فرهنگی میان چند کشور است ، در نگاه جهانی ، ارزش های استثنایی را منعکس می کند و در قلمرو کشورهای عضو مربوطه قرار داشته و لزوماً دارای مرزهای پیوسته نیستند.

با توجه به ماهیت خاص این آثار ، که ناشی از مالکیت چندین کشور عضو در حفاظت و مدیریت مستقیم آن ها می باشد ، دستورالعمل کنوانسیون میراث جهانی ۱۹۷۲ توصیه نموده که برای ثبت این گونه پرونده ها در میراث جهانی ، درخواست ها ، به صورت مشترک ارسال شوند.