آیت الله العظمی شیرازی : برای اصلاح ذات البین ، حرمت دروغ ، در زمانی رفع می شود که انسان یقین به تاثیر داشته باشد یا حداقل ، احتمال تاثیر بدهد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز شنبه نوزدهم ربیع الثانی سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با جواز دروغ در مساله ی اصلاح ذات البین فرمودند : از آنجا که دروغ حرام است ، شرط رفع حرمت آن ، در جایی است که انسان یقین داشته باشد که اثر داشته و اصلاح صورت خواهد گرفت ، یا حداقل احتمال تاثیر بدهد.

معظم له در ادامه فرمودند : اگر انسان یقین دارد که دروغ گفتن برای اصلاح ذات البین اثر ندارد ، از آنجا که انجام آن ، کار لَغو و بیهوده ای است ، حرمت دروغ در چنین مواردی رفع نمی شود.

ایشان با اشاره به اینکه اصلاح در جایی لازم است که انسان برای نتیجه دادن ، تلاش می کند ، فرمودند : در جایی که بدون تلاش ما موضوعی حل می شود ، یا یقین داریم که مشکل ، قابل حل است ، اصلاح کردن معنا ندارد ، بنابراین اصلاح زمانی لازم است انجام شود که اختلاف و نزاعی وجود دارد و ما برای حل آن ، باید اقدام کنیم.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر این که اصلاح به معنای محاوله است ، فرمودند : اصلاح ذات البین به معنای تلاش کردن برای پایان دادن به اختلاف است ، لذا اگر بخواهیم احتمال تاثیر را از موارد رفع حرمت دروغ ، خارج کنیم ، شاید خلاف ظاهر اصلاح باشد ، یعنی علی القاعده باید بگوییم که که احتمال هم شامل این مساله می شود ، البته احتمال ، باید عُقلایی باشد.

معظم له با اشاره به اینکه در اصلاح ذات البین ، این گونه نیست که انسان یقین داشته باشد که همیشه ، کار او نتیجه خواهد داد ، فرمودند : مناسبت حکم و موضوع ، اقتضا می کند که بگوییم احتمال هم شامل این مساله می شود ، وگرنه موارد آن بسیار کم و شاید نادر باشد.

ایشان در ادامه فرمودند : اصلاح ذات البین ، یعنی مثلا زن و شوهری نزاع دارند ، یا دو برابر دچار اختلاف شده اند ، یا خریدار و فروشنده به توافق نمی رسند ، اگر انسان یقین دارد که چنانچه دروغ بگوید ، بین آن ها اصلاح می شود ، که بدون شک ، مشمول رفع حرمت واقع می شود ، لذا در اکثر موارد ، این احتمال تاثیر است که انسان را برای اصلاح ذات البین به تلاش وامی دارد.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید مجدد بر اینکه اگر موارد احتمال تاثیر از حکم رفع حرمت ، حذف شود ، موارد زیادی باقی نخواهد ماند ، فرمودند : قرینه ی مناسبت حکم و موضوع اقتضا می کند که احتمال را هم شامل این حکم بدانیم ، البته هر جا موضوعی گفته شد ، آن موضوع ، باید احراز بشود ، اما در این مساله ، گفته نشده که باید علم به اصلاح وجود داشته باشد.

معظم له در پاسخ به سوالی مبنی بر دلیل ۲۵ سال خانه نشینی امیرالمومنین ، علیرغم فضایل فراوانی که داشتند ، فرمودند : امیرالمومنین در خطبه ۲۱۷ نهج البلاغه فرمودند : دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهٌ ، خدای متعال ساختار اين دنيا را با حوادث گره زده است ، و مهم ترین علت برای خانه نشینی امیرالمومنین را خود آن حضرت با این کلام خود ، بیان فرموده اند.

ایشان در ادامه با اشاره به معنای محفوفه فرمودند : گاه دور یک درخت خرما را با پارچه ای می بندند ، به گونه ای که درخت مستور شده و این پارچه ، مانع دیده شدن درخت خرما می شود ، محفوفه هم به معنای مستور شدن و دیده نشدن چیزی است که اطراف آن با چیزی پوشانیده شده است.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به روایاتی که دنیا را مکانی توصیف نموده که با بلاء ، محفوف و پوشانیده شده ، فرمودند : در دنیا چه کسی اولی به بلاء ، در میان خوبان است ؟ ، خود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، چرا به این همه بلا ، گرفتار بودند ، چه در داخل خانه ، چه از خانواده ، و چه در بیرون ، وجود هزاران منافقی که در دل کفر داشتند ، اما در ظاهر ادعای اسلام داشتند ، و مشکلات فراوانی که برای پیامبر اکرم ، درست کردند ، و همین گونه برای همه ۱۴ معصوم علیهم السلام نیز مشکلات فراوانی درست کردند ، و امیرالمومنین نیز از این مشکلات بی بهره نبودند ، چرا که دنیا : دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَهٌ.

معظم له در رابطه با برخی از تفاسیر و روایات متعدد که هو الاول و الآخر را ، مصداق وجود شریف امیرالمومنین علیه السلام دانسته اند ، فرمودند : اولین کسی که به پیغمبر اکرم ایمان آورد ، چه کسی بود ؟، و آخرین کسی که پیغمبر اکرم ، سر بر دامان او نهاده بود ، تا آخرین نفس ها در کنار او بکشد ، چه کسی بود ؟ ، لذا بسیاری از علما ، این موارد را به عنوان دلیل ، ذکر فرموده اند.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : شرح آیه ۲ سوره رعد ، شرح آیه ۷۳ سوره انعام ، حکم غسل مس میت در مورد طفلی که مرده به دنیا می آید ، هَدْی در حج اِفراد و حج قِران ، شرح آیه ۱۴ سوره طه ، حکم شک در تعداد تسبیحات اربعه ، و لزوم قصد قربت و اخلاص برای صحت نماز ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.