آیت الله العظمی شیرازی : برای تمام بودن نماز و وجوب روزه ، صدق مسافر نبودن لازم است ، نه صدق وطن و اقامت

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز یکشنبه سیزدهم ربیع الثانی سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با کیفیت نماز و روزه کسانی که برای تحصیل یا کار برای مدتی در شهر دیگری سکونت می کنند ، فرمودند : از مجموع آیات و روایات ، این چنین برمی آید کسی که مسافر است حکم نماز او شکسته ، و حکم روزه ی او ، افطار کردن است ، و کسی که در وطن یا جایی که در حکم وطن است ، اقامت دارد ، حکم نماز او تمام ، و روزه بر او واجب است.

معظم له با اشاره به آیه ۱۸۵ سوره بقره ، شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ ، ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده برای هدایت بشر و برای راهنمایی و تشخیص حق از باطل، پس هر که دریابد ماه رمضان را باید آن را روزه بدارد، و هر که بیمار یا در سفر باشد (به تعداد آنچه روزه خورده است) در ماهای دیگر روزه دارد، که خداوند برای شما حکم را آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته است ، فرمودند : آنچه که باید احراز بشود ، تا حکم نماز ، شکسته و نگرفتن روزه لازم باشد ، در سفر بودن است.

ایشان تاکید فرمودند : اگر در سفر بودن احراز نشد ، مانند کسانی که چند سالی برای تحصیل یا کار به شهر دیگری رفته اند ، به این شخص مسافر نمی گویند ، لذا چنین شخصی ، نمازش تمام است و باید روزه بگیرد ، بنابراین قید وطن شرط نیست و همین که به کسی مسافر گفته نشود کافی است ، و لازم نیست که وصف وطن ، اثباتی باشد.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر این که مهم در مساله ی نماز و روزه ، اطلاق عنوان مسافر است ، فرمودند : حاج آقا رضا همدانی در رابطه با کسانی که برای مدتی جهت کار یا تحصیل به شهر دیگری می روند ، معتقدند که این ها مسافر نیستند ، لذا ایشان مقیم بودن را لازم نمی دانند ، و معتقدند نماز تمام است مگر برای مسافر ، یعنی احراز مسافر بودن لازم است.

معظم له با اشاره به این که در ادله و روایات از عنوان مقیم استفاده نشده ، فرمودند : همین که اطلاق مسافر برای شخصی ، عرفاً نشود ، حکم مقیم را دارد و لازم نیست وصف مقیم را داشته باشد ، و مقیم به معنای همان حکم وطن است.

ایشان در ادامه فرمودند : اگر کسی برای کار یا تحصیل در حوزه یا دانشگاه ، برای چند سالی ، به شهر دیگری رفته است ، برخی از جمله مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی تصریح کرده اند که اگر از اقوام و دوستان و نزدیکان این فرد ، در باره ی وضعیت او بپرسند ، آیا در جواب می گویند که او سفر رفته است ؟ ، همین که نگفتند که سفر رفته است ، مرحوم حاج آقا رضا همدانی می گویند که او مسافر نیست ، و صدق مسافر در مورد او نمی کند ، و احکام مسافر که قصر و افطار باشد ، برای او نخواهد بود.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید مجدد بر لزوم اطلاق مسافر نبودن به کسی که برای مدتی جهت کار یا تحصیل به شهر دیگری رفته ، فرمودند : کلمه ی مقیم در چنین شرایطی لازم نیست ، بلکه مسافر نبودن لازم است.

معظم له در ادامه فرمودند : جماعتی از فقهای مشهور برای اطلاق نشدن مسافر گفته اند برای کسی که جهت تحصیل یا کار به شهر دیگری رفته و می داند که می خواهد در آنجا بماند ، حداقل پنج سال اقامت لازم است تا به او مسافر گفته نشود ، و در چنین شرایطی از همان روز اول نماز او تمام و می تواند روزه بگیرد ، و برخی هم گفته اند دو سال لازم است ، اما به ذهن من رسید که حتی یک سال هم کافی است که به او عرفاً مسافر نگویند.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : شرح آیه ۲۰ سوره نحل و آیه ۱۰۸ سوره انعام ، معنای علی و حکیم از اسماء الهی ، حکم ولد شبهه و حکم اولاد کفار ، عدم مفهوم برای لقب در مباحث اصولی ، احکام غُساله ، حکم ازدواج دختر بدون اذن پدر ، دلیل استحباب نماز غفیله ، احکام نماز آیات در ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی ، برای از احکام ارث ، اقسام و احکام دیه ، و برخی از احکام خمس ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.