آیت الله العظمی شیرازی : تنبیه و گفتنِ احکام ، واجب کفایی است ، اما در موضوعات چنانچه مهم نبوده و مفسده به همراه نداشته باشد ، لازم نیست

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز دوشنبه ، بیست و سوم ربیع الاول سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه ارشاد جاهل فرمودند : در موضوعات ، تنبیه و اطلاع دادن لازم نیست ، اما اگر کسی مساله ی شرعی را نمی داند ، در اینجا واجب کفایی است که احکام به مردم گفته شود ، اما اگر کسی احکام شرعی را می داند و مثلا می داند خواندن نماز با لباس خونی باعث بطلان نماز می شود ، اما پشت لباس او خونی شده ، و خبر ندارد ، در اینجا واجب نیست به او گفته شود ، اما اگر می داند که لباسش خونی است ، ولی نمی داند با لباس خونی ، نماز باطل است ، باید به چنین شخصی حکم شرعی را بیان نمود.

معظم له در ادامه با تاکید مجدد بر این نکته که در موضوعات ، اطلاع دادن لازم نیست ، فرمودند : تنها در زمانی اطلاع دادن در مورد موضوعات هم لازم می شود که آن موضوع ، مهم باشد ، مثلا اگر کسی را به خیال این که قاتل است ، می کشند ، و او می داند که آن شخص ، قاتل نیست ، در اینجا تنبیه و اطلاع دادن لازم است.

ایشان در رابطه با لزوم ارشاد جاهل فرمودند : برای لازم نبودن ارشاد جاهل در موضوعات ، دلیل عقلی وجود دارد ، ارشاد جاهل در احکام لازم است ، اما در موضوعات ، لازم نیست ، مگر آن که مفسده ای به دنبال داشته باشد که آن مفسده ، مهم است ، و سبب قتل یا امراض عظیمه می شود ، که چون این موضوع ، مهم است ، گفتن آن لازم می شود ، اما اگر شخصی در حال نوشیدن آبی است که متنجس است ، و اطلاع از متنجس بودن آن ندارد ، چنانچه باعث امراض عظیمه نمی شود ، از آن جا که در مصالح و مفاسد ، الزام و غیر الزام وجود دارد ، دلیلی نداریم که گفتن آن واجب است ، و عقل هم به ما نمی گوید که حتما باید به او گفته شود ، اگر مفسده ی عظیمه ای به دنبال نداشته باشد ، اما در احکام دلیل وجود دارد که گفتن لازم است ، ولی این دلیل در موضوعات ، اگر مهم نبود ، وجود ندارد ، و البته این که موضوع چه باشد ، در جای خود محل تامل است.

آیت الله العظمی شیرازی با ذکر خاطره از مرحوم آیت الله العظمی حاج آقا حسین قمی ، فرمودند : کسی از ایشان پرسید : دلیل ارشاد جاهل چیست ، و ایشان در جواب گفتند : اگر دیدی که نابینا و چاه است ، اگر خاموش بنشینی گناه است ، در اینجا منظور حاج آقا حسین قمی این بوده که این موضوع ، چون مهم است ، و شخص چون نابیناست ، اگر به او گفته نشود ، یا می میرد و یا دست و پایش می شکند ، لذا گفتن آن لازم است ، اما در موضوعاتی که مهم نیست ، شاید تسالم وجود داشته باشد ، که گفتن آن لازم نیست ، البته اگر عقل ، الزام کند ، و در سلسله علل قرار گیرد ، قبول داریم ، اما عقل حداکثر می گوید خوب است که گفته شود ، اما این که بگوید لازم است ، معلوم نیست.

معظم له در ادامه فرمودند : البته اگر شبهه محصوره نباشد ، اشکال ندارد ، اما اگر شبهه ، محصوره شد ، از باب این که عام اجمالی در تنجس ، عین علم تفصیلی است ، از آن جهت جائز نیست ، مثلا اگر می دانیم یکی از دو لیوان آب نجس است ، نمی توان از هیچکدام آب نوشید ، یا اگر می دانیم یکی از دو عبا نجس است ، با هیچکدام نمی توانیم نماز بخوانیم ، اما اگر غیرمحصوره شد و یا خارج از محل ابتلا باشد ، و یا کثرت غیرمحصوره شد ، حکم آن متفاوت خواهد شد ، مثلا انسان وقتی به بازار می رود ، می داند برخی از فروشنده ها ، اجناسشان دزدی و یا حرام است ، در چنین شرایطی آیا خرید از بازار حرام می شود ؟ خیر ، چون شبهه غیر محصوره است.

ایشان در رابطه با نماز امام و ماموم چنانچه مرجع تقلید متفاوت داشته باشند ، فرمودند : این مساله در جواهر الکلام آمده و مرحوم حاج آقا رضا همدانی هم ذکر کرده اند که اگر امام جماعت بر اساس تشخیص خودش اگر مجتهد است یا تشخیص مرجع تقلیدش ، نمازش صحیح است ، اما از نظر مرجع تقلیدِ ماموم صحیح نیست ، جماعت باطل نیست.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : حکم حضور در مجلس معصیت ، برخی از احکام غسل و وضو ، برخی از احکام نوافل ، حکم تزاحم اهم و مهم ، اقسام بیع ، حکم سلام نماز ، کیفیت روزه در امت ها و پیامبران پیشین ، و برخی از احکام نفقه ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱:۱۵ دقیقه به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید