دهم اکتبر برابر با هجدهم مهر ، روز جهانی بهداشت روان نامگذاری شده است .
این روز در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان بهداشت جهانی به منظور توجه بیشتر به اختلالات روانی ، تاثیرات منفی آن برجوامع بشری و پیشگیری از تبعات آن انتخاب شده است.
در روز جهانی بهداشت ، هزاران نفر برای آگاهی سازی نسبت بیماریهای روانی و تأثیرات مهم آن بر زندگی مردم در سراسر جهان، به شیوه های گوناگون نسبت به این مساله ، اطلاع رسانی می کنند.
سلامت روان به حالتی از سلامتی گفته می شود که فرد به کمک آن به توانایی های خود پی می برد، بر استرس ها و تنش های طبیعی زندگی اش غلبه می کند، و به طور مؤثر کار می کند و قادر به همکاری با اقشار جامعه است.
مشکلات بهداشت روانی، از موضوعاتی مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی تا اختلال دوقطبی را شامل میشود ، این اختلالات، میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد ، در حقیقت، بر اساس آمارهای مشخص، از هر ۴ نفر ۱ نفر در طول زندگی خود دچار نوعی مشکل روانی میشود و بسیاری دیگر نیز با دوستان یا اعضای خانواده خود که تحت تأثیر این بیماری قرار میگیرند، زندگی میکنند.
اگرچه سلامت روان ، امری بسیار شایع است؛ اما امروزه یکی از مغفول ماندهترین شکلهای سلامتی در جهان است ، تقریباً یک میلیارد نفر در حال حاضر با اختلال روانی زندگی میکنند و سالانه میلیونها نفر نیز بر اثر آسیبهایی که سلامت روانی بر آنها وارد میکند، جان خود را از دست میدهند ، با این وجود، بسیاری از مردم هنوز امکانات لازم برای رسیدگی مناسب به این نوع بیماریها را ندارند.
یکی از علائم جدی برای سنجشِ سلامت روان، آمار اقدام به خودکشی است ، این پدیده به خصوص در ایران شایع بوده ، و با توجه به عدم دسترسی کافی به خدمات درمانی از یک طرف، و عدم مراجعه به روانشناس از طرف دیگر، آمار و ارقام صحیحی از بیماریهای روان در این کشور وجود ندارد.
اما در مورد خودکشی نیز اطلاعات و اخبار دقیق در دسترس عموم قرار نمیگیرد و آمارها در عمل محرمانه هستند.
سازمان پزشکی قانونی ایران که مسئولیت رسیدگی و ثبت عوامل منجر به مرگ را دارد، در وبسایت خود بخشی جداگانه برای آمار فوت ناشی از خودکشی در نظر نگرفته است.
عباس مسجدی آرانی رییس سازمان پزشکی قانونی هم گفته است که “آمار خودکشی به عنوان یک آمار محرمانه تلقی شده که ما آن را به دستگاه های مسئول و متولی در کشور ارسال میکنیم”.
با توجه به عدم انتشار آمار رسمی، آمار و ارقام خودکشی در ایران اغلب از گفتههای مسئولان برداشت میشود.
روزنامه اعتماد در بهمن ۱۳۹۹ به نقل از یک منبع آگاه در پزشکی قانونی گزارش داد که آمار قربانیان خودکشی در ایران در هشتماه اول سال ۹۹ نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن ۴/۲ درصد افزایش داشته است.
این افزایش با توجه به رشد کمتر از یک درصد جمعیت در ایران تکاندهنده به نظر میرسد ، اگر چه برخی مقامات دیگر در ایران ، افزایش آمار خودکشی را تکذیب کردهاند، اما عدم انتشار آمار رسمی به تزدیدها درباره سونامی مرگاندیشی و یاس در جامعه ایران دامن زده است.
افغانستان نیز که سالهاست که شاهد خشونت و درگیری است ، و در کنار آسیبهای جدی اقتصادی و سیاسی، روح و روان شهروندان این کشور نیز متأثر شده است.
، مسئولان وزارت صحت عامه ی افغانستان میگویند که دستکم ۴۰ درصد کودکان در افغانستان با مشکلات رفتاری و نزدیک به ۱۶ درصد هم با اختلالات کمبود توجه، روبهرو هستند.
بر اساس برخی از آمارها در افغانستان ، از هر دو ، یک نفر ، به دلیل عوامل مختلف با فشار شدید روانی مواجه است و تخمین زده میشود که این رقم بیشتر هم باشد..
برخی از آمارها نیز نشان میدهد که حدود ۲۰ درصد شهروندان افغانستان به بیماری روانی مبتلا هستند.
همچنین محدودیتهای جدید اعمالشده از سوی طالبان بر سلامت روان کودکان بهویژه دختران تأثیر گذاشته است.
بسیاری از دختران از مدرسه و مکتب، معاشرت و رفتن به پارکها و مغازهها محروم شدهاند ، بحران اقتصادی همچنین برخی از دختران را مجبور به ازدواج زودهنگام کرده است زیرا والدین آنها برای تغذیه سایر فرزندان خانواده به پول نیاز دارند.
هدف از روز جهانی بهداشت روانی، افزایش آگاهی درباره مسائل مربوط به سلامت روان، آموزش و تلاش برای از بین بردن احساس بد و برچسب بد است که به این بیماری زده میشود ، سازمان جهانی بهداشت (WHO) با حمایت از روز جهانی بهداشت روان موافقت کرده است و آن را فرصتی برای سرمایهگذاریهای انجام شده در حمایت از بهبود سلامت روان جامعه میداند ، این سازمان ادعا می کند که کشورها تنها ۲ درصد از بودجه سالانه مراقبتهای بهداشتی خود را صرف سلامت روان میکنند و این اصلا کافی نیست.