آیت الله العظمی شیرازی: نفقه زوجه بر زوج حتی اگر فقیر است واجب و در صورتی که برایش حرج و ضرر ندارد لازم است که قرض کند

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روز دوشنبه یازدهم صفر سال ۱۴۴۵ برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در این نشست در رابطه با نفقه زوجه فرمودند : نفقه زوجه مطلقا واجب است ، حتی اگر زوج فقیر و زوجه غنی باشد ، و اگر زوج در شرایطی است که امکان تامین نفقه روجه را ندارد ، چنانچه برایش ضرر یا حرجی نیست واجب است که قرض کند و نفقه زوجه را بدهد.

معظم له با اشاره به این که اقارب انسان بر دو دسته‌ی عمودین و غیر آن تقسیم می‌شود فرمودند : مراد از عمودین یعنی (دو ستون) ، شامل پدر و مادر و پدران و مادران انسان هرچه بالاتر رود ، و فرزندان و اولاد انسان هر چه پایین‌ تر رود ، و اقارب غیر عمودین هم مثل برادر و خواهر و فرزندان آن‌ها و عمو و عمه و سایر ارحام است و هر چه پایین تر رود.

ایشان با بیان این که فقیر شرعی کسی است به اندازه ی شانش امکان تامین مخارج زندگی خود را نداشته باشد و لازم نیست عرفاً فقیر تلقی شود ، در رابطه با نفقه عمودین و ارحام فرمودند : در صورتی که انسان غنی است و توان دارد ، و یکی از افراد در میان عمودین و ارحام فقیر است ، در چنین شرایطی واجب است که نفقه آن ها را بدهد و وجوب آن تکلیفی است ،

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : چنانچه انسان از دنیا رفت و نفقه ای نسبت به زوجه به گردن او بود ، این نفقه ی پرداخت نشده ، دِین و بدهی انسان محسوب شده و حتی لازم است ، پس از مرگ ، قبل از تقسیم ارث ، به زوجه پرداخت شود و باقیمانده ی ارث میان ورثه تقسیم شود ، حتی اگر لباس تن او و فرش زیر پایش باشد ، چون که پس از مرگ به آن ها احتیاج ندارد ، اما در مواردی که نفقه ی ارحام واجب بوده و انسان در زمان حیات خود پرداخت نکرده ، دِین و بدهی تلقی نشده و لازم نیست از ارث کسر شود.

معظم له در رابطه با فردی که پس از مرگ اموالی ندارد ، فرمودند : روایت دارد که پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله در رابطه با شخصی که از دنیا رفت و مدیون است و اموالی برای پرداخت دِین خود ندارد ، فرمودند : فَاِلَیّ و عَلَیّ یعنی بیاید نزد من ، چون به گردن من است ، یعنی واجب است بر من که این دِین را بدهم ، لذا فقهای مسلمین حتی نواصب اجماع کرده اند که چون این روایت از پیامبر اکرم نقل شده ، بر حاکم اسلامی که بیت المال نزد اوست ، واجب است که دیون مسلمانان را پرداخت کند ، و در برخی روایات آمده که اگر حاکم اسلامی دیون مسلمانان را پرداخت نکرد ، گناهش به گردن حاکم اسلامی است.

ایشان در ادامه فرمودند لذا اگر کسی از دنیا رفت و اموالی برای پرداخت دیون خود نداشت ، بر ورثه مثل فرزند لازم نیست دیون او را پرداخت کنند ، اگر چه پرداخت دیون آن ها کار خوبی است ، اما بر امام المسلمین واجب است که دیون مسلمانان را پرداخت کند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با تکرار نماز یومیه ی واجب فرمودند : این تکرار چهار صورت دارد ، در یک صورت آن روایت دارد و اجماعی است و آن این است که اگر شخصی مثلا نماز ظهر و عصر را به صورت فرادی خواند بعد دید نماز جماعتی اقامه شده است ، در چنین شرایطی مستحب است که نماز ظهر و عصر را دوباره به جماعت بخواند ، فقط یک چیزی که در این مورد هست ، آن است که تعلیل در این روایت دارد ، و می فرماید : یختار الله حَبّهما الیه ، لذا جماعتی از فقها در این مورد فهم عدم خصوصیت کرده اند و من هم برداشتم همین است ، و در سه صورت دیگر یعنی اگر نماز فرادی خوانده شده و دوباره می خواهد فرادی اعاده کند ، چون که احتمال می دهد در نماز مثلا حضور قلب نداشته ، یا این که به جماعت نماز را خوانده و بعد می خواهد به صورت فرادی اعاده کند ، یا این که به جماعت نماز را خوانده و بعد در جای دیگری نماز جماعت اقامه شده و دوباره می خواهد نمازش را به جماعت اعاده کند ، در این سه صورت جماعتی از فقها و نه همگی ، فرمودند : چون یختار الله حَبّهما الیه در روایت آمده ، علاوه بر قسم اول ، شامل سه قسم دیگر هم می شود البته به شرط آن که به دلیل وسوسه نباشد.

معظم له در ادامه فرمودند اگر خود امام جماعت هم بخواهد در چند جا نماز جماعت بخواند ، در اینجا هم جماعتی از فقها و نه همگی فرموده اند یختار الله حَبّهما الیه در اینجا هم ظهور در علیت دارد ، لذا تفاوتی ندارد که اگر انسان نماز را به جماعت خوانده یا فرادی بعد بخواهد نماز را به صورت فرادی یا جماعت ، دوباره بخواند ، البته برای بار دوم اگر امام جماعت می خواهد نماز جماعت را به نیت نماز قضای خود یا دیگری بخواند ، باید ، نماز قضای حتمی و نه احتیاطی یا احتمالی باشد.

ایشان هم چنین فرمودند : پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند در همه در جهنم هستند مگر آن فرقه ای که کتاب الله و عترتی اهل بیتی را پیروی کنند ، یعنی پیامبر اکرم خودشان تعیین فرمودند تنها کسانی که قرآن و عترت را قبول دارند جهنم نمی زوند.

آیت الله العظمی شیرازی در پایان به حاضران در جلسه توصیه فرمودند که کتاب علیٌّ فی القرآن از مجموعه آثار ایشان را در این رابطه مطالعه نمایند.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود : احکام عِدّه ی طلاق ، مقدار لازم برای فَحص از دلیل در احکام و موضوعات ، حکم نمازهایی که طبق تکلیف به صورت جهر یا اخفات خوانده نشده ، حکم نماز در مکانی که فراموش شده غصبی است ، حکم تکرار اجزای نماز در صورت وسواس ، احکام مربوط به نماز در مواردی که اجتماع امر و نهی در آن است ، حکم امامت جماعت برای بار دوم و سوم ، مواردی که زن می تواند طلاق بگیرد ، و احکام حقّ المارّه ، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۱:۱۵ دقیقه به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.