زندگانی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در یک نگاه
نام شریف آن بزرگوار فاطمه سلام الله علیها و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش هفتمین پیشوای مسلمانان جهان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و مادر مكرمه ایشان حضرت نجمه خاتون سلام الله علیها است . آن بانو مادر امام هشتم نیز بوده و لذا حضرت معصومه سلام الله علیها با حضرت رضا علیه السلام از یك مادر هستند.
نام شریف آن بزرگوار فاطمه سلام الله علیها و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش هفتمین پیشوای مسلمانان جهان حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و مادر مكرمه ایشان حضرت نجمه خاتون سلام الله علیها است . آن بانو مادر امام هشتم نیز بوده و لذا حضرت معصومه سلام الله علیها با حضرت رضا علیه السلام از یك مادر هستند.
ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال 173 هجری قمری در مدینه منوره می باشد. دیری نپایید كه در همان سنین كودكی با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون ، شهر بغداد مواجه شد.
لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام قرار گرفت.
در سال 200 هجری قمری، در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی حضرت امام رضا علیه السلام به مرو سفر کردند و آن حضرت بدون این كه كسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند.
یك سال بعد از هجرت آن حضرت، حضرت معصومه سلام الله علیها به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرده و در هر شهر و دیاری مورد استقبال مردم واقع میشدند.
این جا بود كه آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب سلام الله علیها پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مؤمنین و شیعیان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت علیهم السلام را با حكومت بنی عباس اظهار می کردند.
بدین جهت تا كاروان حضرت به شهر ساوه رسید عده ای از مخالفان اهل بیت علیهم السلام كه از پشتیبانی مأموران حكومت برخوردار بودند، راه برکاروان ایشان بسته و به اهل کاروان حمله ور شدند.
در نتیجه این جنگ، تقریباً همه مردان كاروان به شهادت رسیدند و حضرت معصومه سلام الله علیها را نیز مسموم كردند.
بر اثر زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها بیمار شدند و چون دیگر قادر به ادامه راه به طرف خراسان نبودند قصد شهر قم را نمودند. در بین راه از یکی از همراهان پرسیدند: از این شهر«ساوه» تا «قم» چند فرسنگ است؟
آن چه بود جواب دادند، ایشان فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم كه می فرمود: شهر قم مركز شیعیان ما است.
بزرگان شهر قم وقتی از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند؛ و در حالی كه «موسی بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعری» زمام ناقه آن حضرت را در دست داشت و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد كجاوه حضرت در حركت بودند، حدوداً در روز 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری حضرت وارد شهر مقدس قم شدند.
سپس در محلی كه امروز «میدان میر» نامیده میشود، شتر آن حضرت در مقابل منزل «موسی بن خزرج» زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار 17 روز در این شهر زندگی كرده و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بودند و امروز، محل عبادت آن حضرت در مدرسه سِتّیه به نام «بیت النور» هم اكنون محل زیارت شیعیان از سراسر جهان است.
سر انجام، این بانوی بزرگوار در روز دهم ربیع الثانی سال 201 هجری پیش از آن كه دیدگان مباركش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فرو بست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند.
شیعیان و مؤمنین شهر مقدس قم نیز با تجلیل فراوان پیكر پاك آن حضرت را به سوی محل فعلی كه در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند.
همین كه قبر مهیا شد در این كه چه كسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشكل شدند، كه ناگاه دو نفر سواره كه نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شده و به سرعت نزدیك آمدند.
پس از خواندن نماز، یكی از آن دو وارد قبر شد و دیگری پیکر پاك و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاك نهان سازد.
آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن كه با كسی سخن بگویند بر اسب سوار شده و از محل دور شدند.
بنا به گفته علما و بزرگان دینی آن دو بزرگوار، دو حجت پروردگار: حضرت علی بن موسی الرضا و امام جواد علیهما السلام بوده اند.
پس از دفن حضرت معصومه سلام الله علیها موسی بن خزرج سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریف آن حضرت قرار داد تا این كه حضرت زینب سلام الله علیها، فرزند امام جواد علیه السلام به سال 256 هجری قمری اولین گنبد
را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا كرد و بدین سان تربت پاك آن بانوی بزرگوار قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهل بیت علیهم السلام و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.
احادیثی پیرامون حضرت معصومه سلام الله علیها
قال الصادق علیه السلام:
انّ للّه حرماً و هو مكه ألا انَّ لرسول اللّه حرماً و هو المدینة ألا و ان لامیرالمؤمنین علیه السلام حرماً و هو الكوفه الا و انَّ قم الكوفة الضغیرة ألا ان للجنة ثمانیه ابواب ثلاثه منها الی قم تقبض فیها اموأة من ولدی اسمها فاطمه بنت موسی علیهاالسلام و تدخل بشفاعتها شیعتی الجنة با جمعهم؛
ششمین پیشوای مسلمانان جهان حضرت امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
خداوند حرمی دارد كه مكه است پیامبر حرمی دارد و آن مدینه است و حضرت علی علیه السلام حرمی دارد و آن كوفه است و قم كوفه كوچك است كه از هشت در بهشت سه در آن به قم باز میشود – زنی از فرزندان من در قم از دنیا میرود كه اسمش فاطمه دختر موسی علیه السلام است و به شفاعت او همه شیعیان من وارد بهشت میشوند.
عن سعد عن الرضا علیه السلام قال:
یا سعد من زارها فله الجنة ثواب الأعمال و عیون اخبار الرضا علیه السلام: عن سعدبن سعد قال: سالت اباالحسن الرضا علیه السلام عن فاطمه بنت موسی بن جعفر علیه السلام فقال: من زارها فله الجنة.
هشتمین پیشوای مسلمانان جهان حضرت امام رضا علیه السلام می فرمایند:
كسی كه حضرت فاطمه معصومه را زیارت كند پاداش او بهشت است .
عن ابن الرضا علیهماالسلام قال:
من زار قبر عمتی بقم فله الجنة .(1)
حضرت جواد الائمه علیه السلام می فرمایند: كسی كه عمه ام را در قم زیارت كند پاداش او بهشت است .
قال الصادق علیه السلام:
من زارها عارفاً بحقّها فله الجنة.(2)
ششمین جانشین رسول خدا حضرت امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
كسی كه آن حضرت را زیارت كند در حالی كه آگاه و متوجه شأن و منزلت او باشد بهشت پاداش اوست .
قال الصادق علیه السلام:
«الّا انَّ حرمی و حرم ولدی بعدی قم» (3)
ششمین پیشوای مسلمانان جهان حضرت امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
آگاه باشید كه حرم و حرم فرزندان بعد از من قم است.
«مَنْ زَارَ الْمَعصُومَةَ بِقُمْ كَمَنْ زَارَنی»(4)
«هر كس معصومه را در قم زیارت كند، مانند كسی است كه مرا زیارت كرده است»
حضرت امام رضا علیه السلام در روایتی دیگر می فرماید:
هر كس نتواند به زیارت من بیاید، برادرم را در ری یا خواهرم را در «قم» زیارت كند كه ثواب زیارت مرا در می یابد.(5)
پی نوشتها:
1ـ كامل الزیارة.
2 ـ بحارالانوار، ج 48، ص 307.
3 ـ بحارالانوار، ج 60 ص 216.
4 ـ ناسخ التواریخ، ج 3، ص 68، به نقل از كریمه اهلبیت، ص 32.
5 ـ زبدة التصانیف، ج 6، ص 159، به نقل از كریمه اهل بیت، ص 3.
