دحوالارض چیست ؟

سلام بر دحوالارض، روزی که آسمان و زمین، برای آدمی آغوش می‌گشایند و نعمت‌هایشان را سوی او روانه می‌کنند. 

سلام بر دحوالارض، روزی که برای نخستین بار، خدا نعمت‌هایش را نازل کرد تا آدمی به مهرش پی ببرد. 

سلام بر دحوالارض، روزی که عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد تا ما گم گشتگان کوی دوست، محبت را بجوییم و ببوییم، بلکه در سرای فانی آرام گیریم و آرام‌گاه خلایق باشیم. 

سلام بر دحوالارض، روزی که خدا آن را پدید آورد تا بهانه‌ای دیگر بر بهانه‌ها بیفزاید، بلکه آدمی را از زندان دنیا رها کند و از بند اهریمن برهاند. 

سلام بر دحوالارض، روزی که لب بر هم می‌نهیم و از بدگویی دوری می‌کنیم،

روزی که چشم می‌بندیم و نازیبایی‌هایی را که زیبایی به چشم می‌آیند، نمی‌نگریم،

روزی که از افترا زنندگان دوری می‌کنیم، از واژه تهمت بیزاری می‌جوییم،

روزی که تهی‌دستان را دوست خود می‌شماریم و مستکبران را به حال خود رها می‌کنیم،

روزی که شمع وجودمان را بار دیگر با شعله ایمان روشن می‌کنیم، بلکه از تاریکی ظلمت ‌کده دنیا بکاهیم،

روزی که آب می‌پاشیم و غبار از تنها راه هستی می‌زداییم و گام‌های نویی را به این راه دعوت می‌کنیم،

روزی که واژه واژه می‌نویسیم، بلکه واژه واژه بخوانند و آگاهی منتشر شود و بر شمار آگاهان افزوده شود،

روزی که قامت راست می‌کنیم و به دور دست می‌نگریم تا سواری سبزپوش همان فارس الحجاز را ببینیم که می‌آید تا ما را برهاند و همه روزمان را دحوالارض قرار دهد. 

آری! قدسی شدن، تنها ویژه فرشتگان و آدمیان پرهیزکار نیست؛ آنجا که خواست خدا باشد، زمان و مکان و پدیده ‌های به ظاهر بی ‌جان نیز می‌توانند چهره ‌ای قدسی به خود گیرند و مورد تکریم و اهتمام فرشته‌ها و انسان‌ها واقع شوند؛

روز بیست و پنجم ذی‌القعده، روز دحوالارض است، روزی که مورد توجه فراوان اهل بیت علیهم السلام بوده است و درباره فضیلت‌ها و اعمال این روز احادیث زیادی وارد شده است که در این نوشتار به اجمال بدان اشاره خواهیم کرد. 

اما قبل از آن بد نیست در مورد معنا و مفهوم دحوالارض اندکی تامل کنیم؛دحوالارض را به گسترش زمین از زیر کعبه تفسیر کرده‌اند. مرحوم محمدباقر مجلسی نیز در کتاب حدیثی از امام رضا علیه السلام آورده است که مضمون آن بدین گونه است که: 

 روز بیست و پنجم ذیقعده (روز دحوالارض) روز ولادت ابراهیم خلیل‌علیه السلام وعیسی مسیح‌علیه السلام است و روزی است که زمین از زیر کعبه گسترده شده است.

همچنین نقل شده است که در چنین روزی حضرت آدم ‌علیه السلام به زمین هبوط کرده است. 

از اين روز به عنوان روز قيام امام حضرت ولي عصر(عجل الله فرجه الشريف) نام برده شده است. 

در تفسیر آیه سی ام از سوره مبارکه نازعات نیز آمده است: 

  آیه شریفه وَالْاَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحیها؛ (و زمین را بعد از آن با غلطانیدن گسترش داد) اشاره به دحوالارض دارد و منظور از آن نیز این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب‌های حاصل از باران‌های سیلابی نخستین فراگرفته بود. این آب‌ها به تدریج در گودال‌های زمین جای گرفتند و خشکی‌ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند تا به وضع فعلی درآمدند و نخستین برآمدگی نیز که آشکار شد، کعبه بوده است.

لذا از مجموع آیات و روایات چنین بر می آید که بی ‌گمان دحوالارض، نماد مهرورزی و رحمت پروردگار به بندگان خویش و سرآغاز آمادگی و فروتنی کره زمین برای زندگی و سکونت آدمیان بر روی آن بوده است. از این رهگذر پاسداشت دحوالارض، پاسداشت انبوهی از نعمت‌های بی ‌پایان خداست که به تدریج بر چهره زمین ساخته و پرداخته شده است تا انسان‌ها، با آرامش بر روی این کره خاکی زندگی کنند. 

از دیگر سو نباید فراموش کرد که فرصت‌های معنوی زندگی، نسیم‌های الهی هستند که دل و جان افرادی را که خود را در معرض آن قرار دادند می‌نوازند و به آنها شادمانی و آرامشی ژرف می‌بخشند و  دحوالارض  نیز از آن‌گونه نسیم‌هاست، که سالی تنها یک ‌بار می‌وزد. تکرار دوباره این نسیم روح‌بخش برای آنان‌که جان خویش را از عطر آن آکنده نساختند، نامعلوم است. پس بیایید این فرصت طلایی را دریابیم؛ که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: 

اِنَّ لِرَبِّکُمْ فی ایامِ دَهْرِکُمْ نََفَحاتٌ فَتَعَرَّضُوا لَها لَعَلَّهُ اَن یصیبَکُمْ نَفْحَةٌ مِنْها فَلا تَشْقَوْنَ بَعْدَها اَبداً؛ همانا در طول زندگی شما نسیم‌هایی از سوی پروردگارتان می‌وزد. هان! خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود که برای همیشه بدبختی از شما دور ماند. 

یقینا توصیه‌های اهل‌بیت علیهم‌السلام درباره پاسداشت روز دحوالارض و رعایت آداب و انجام دادن اعمال این روز، از اهتمام آنها به روز دحوالارض خبر می‌دهد و اعمال و رفتار آنها موید این حقیقت است که «دحوالارض» نیز روزی مقدس است که نفحات الهی در آن شروع به وزیدن می کند و مژده آمرزش گناهان را برای بندگان به ارمغان می آورد، پس بیایید با گرامیداشت این روز با عظمت و توجه به امور معنوی سفارش شده در آن من جمله گرفتن روزه در این روز که در روایات متعددی از معصومین علیهم السلام بدان سفارش شده است و ذکر خدا و خواندن دعاهای وارده که در کتاب مفاتیح الجنان به صورت مفصل بدانها اشاره شده است از فیض این روز عزیز بهره مند گردیم. 

حضرت صدیق اکبرامیرالمومنین علی علیه السلام فرموده اند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روز دحوالارض بوده است. و هرکس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت صد‌ساله رسیده است؛ عبادت صد ساله‌ای که روز‌های آن را به روزه و شب‌های آن را به عبادت گذرانیده است. و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواسته‌های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می‌شود که نودونه درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر و شبش را به احیا و عبادت مشغول باشند.