بررسی سیر طبع قرآن کریم در آلمان؛ میان اهتمام علمی و تحریف عامدانه
بررسی سیر طبع قرآن کریم در آلمان؛ میان اهتمام علمی و تحریف عامدانه
تاریخ چاپ قرآن کریم در اروپا، به‌ویژه در آلمان، نشان می‌دهد که این سرزمین از سده هفدهم میلادی به عرصه‌ای برای تجربه‌های نخستین در طبع قرآن بدل شد.
این تجربه‌ها اگرچه در ظاهر جلوه‌ای از توجه علمی داشت، اما در بطن خود با خطاها و تحریف‌هایی همراه بود که بازتابی از نگرش متناقض غرب به اسلام و قرآن کریم به شمار می‌آید.
نخستین تلاش‌ها برای چاپ کامل قرآن کریم در اروپا به سال 1694 میلادی بازمی‌گردد.
در این سال، ابراهام هینکلمن، استاد دانشگاه و راهب پروتستان در شهر هامبورگ، نخستین نسخه کامل قرآن را به زبان عربی در 560 صفحه منتشر کرد.
این نسخه در حالی به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ نشر قرآن شناخته شد که درون خود، خطاهای آشکار داشت.
تغییر نام برخی سوره‌ها، حذف بخشی از آیات و حتی توهین آشکار به پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در عنوان کتاب، پرده از نگاه خصمانه و تحریف‌گرایانه این چاپ برداشت.
هنوز نسخه‌هایی از این اثر در مراکز پژوهشی، از جمله مرکز ملک فیصل در ریاض، نگهداری می‌شود.
در قرن نوزدهم، روند چاپ قرآن در آلمان ادامه یافت.
گوستاف فلوگل، خاورشناس نامدار آلمانی، در سال 1834 در شهر لایپزیگ نسخه‌ای تازه از قرآن منتشر کرد و آن را تا سال 1869 چندین بار تجدید چاپ نمود.
او علاوه بر این اثر، کتابی با نام نجوم الفرقان فی أطراف القرآن در سال 1842 نگاشت که در واقع فهرستی موضوعی از الفاظ قرآن به شمار می‌آمد.
با این حال، نسخه فلوگل نیز از خطا خالی نبود.
او قواعد رسم‌المصحف عثمانی را رعایت نکرد، میان قرائات مختلف قرآن خلط کرد و در شمار آیات و فواصل نیز اشتباهاتی به جا گذاشت.
به گفته دکتر امین القاسم، پژوهشگر تاریخ منطقه، بررسی این دوره‌ها نشان می‌دهد که نگاه مستشرقان آلمانی به قرآن دوگانه بوده است.
از یک سو تمایل به پژوهش و ارائه متنی علمی وجود داشته و از سوی دیگر، رویکردی تحریف‌آمیز و مغایر با امانت علمی دیده می‌شود.
همین امر سبب شده است که چاپ‌های اولیه قرآن در آلمان به‌جای آن‌که خدمتی به شناخت صحیح اسلام باشد، به بازتابی از پیچیدگی رابطه غرب و اسلام در تاریخ بدل گردد.
