ترکمنهای شیعه عراق؛ از حاشیه تاریخ تا قربانیان افراطگرایی

جامعه شیعیان ترکمن عراق با پیشینهای دیرینه در تاریخ این کشور، طی دهههای اخیر هدف تبعیض، خشونت فرقهای و بیتوجهی ساختاری قرار گرفتهاند.
این جامعه از دوران رژیم بعث تا سالهای اخیر، بارها آماج حملات سیاسی و امنیتی بودهاند.

ترکمنهای شیعه عراق یکی از اقلیتهای کهن این سرزمیناند که ریشه آن ها به قرون اولیه اسلامی و دوران سلجوقیان بازمیگردد.
آنها بیشتر در شهرهایی چون تلعفر، آمرلی، طوزخورماتو و بشیر ساکناند و همواره بخشی از بافت فرهنگی و مذهبی عراق بودهاند.
در دوران حکومت صدام حسین، ترکمنها بهویژه شیعیانشان، تحت فشار سیاستهای عربسازی قرار گرفتند.
خبرگزاری رویترز در گزارشهایی در دهه 1990 تأکید کرده بود که رژیم بعث با تغییر ترکیب جمعیتی مناطق ترکمننشین، تلاش داشت هویت قومی و مذهبی آنان را محو کند.

پس از سقوط صدام، اگرچه ترکمنها در برخی نهادهای حکومتی حضور یافتند، اما همچنان از نظر قدرت سیاسی و توزیع منابع، در حاشیه ماندند.
شبکه الجزیره در سال 2012 گزارش داد که مناطق ترکمننشین با کمبود شدید خدمات عمومی مواجهاند و در فرآیند تصمیمگیریهای ملی نادیده گرفته میشوند.
اوج رنج ترکمنهای شیعه در سالهای 2014 تا 2017 رقم خورد، زمانیکه داعش شهرهایی چون آمرلی و تلعفر را اشغال کرد.

طبق گزارش نیویورکتایمز، ساکنان آمرلی بیش از هفتاد روز بدون آب، غذا یا کمک خارجی در محاصره ماندند.
مقاومت مردمی و فتوای دفاع از سرزمین، سرانجام محاصره را شکست.
پس از آزادی این مناطق، بازگشت به خانهها با چالشهایی چون مینگذاری، ویرانی زیرساختها و ناامنی همراه بود.
شبکه المیادین در گزارشی در سال 2023 اشاره کرد که برخی خانوادهها در طوزخورماتو همچنان از بازسازی خانههایشان محروماند.

امروز، شیعیان ترکمن عراق نماد مظلومیتی هستند که در سکوت خبری جهانی نادیده گرفته شده و همچنان در مسیر بازپسگیری حقوق خود ایستادهاند.