در کمتر از پنج دهه، بیش از نیمی از قنات‌های کشور از میان رفته‌اند.
سازه‌هایی که نه‌تنها منبع تأمین آب بوده‌اند، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت تاریخی ایران را در خود جای داده بودند.
تعداد قنات‌های موجود در ایران که در دهه 1350به حدود 70 هزار رشته می‌رسید، اکنون به 34 هزار کاهش یافته است.
بر اساس گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، این کاهش چشمگیر به معنای نابودی بیش از نیمی از یکی از کهن‌ترین روش‌های تأمین آب در سرزمین ایران است.
روشی که طی هزاران سال با اقلیم خشک کشور سازگار بوده و ساختاری فرهنگی، اجتماعی و حتی معنوی داشته است.
محمد برشان، مدیر مرکز قنات استان کرمان، با تأیید این آمار، در گفت‌وگو با ایلنا هشدار داد که از میان رفتن قنات‌ها تنها به معنای از دست رفتن منابع آبی نیست، بلکه به‌نوعی نشانگر نابودی یک فرهنگ دیرینه است.
به گفته او، برخلاف آنچه اغلب تصور می‌شود، قنات‌ها بیشتر از آنکه در معرض خطر فرونشست زمین باشند، درگیر پدیده خطرناک فروچاله شده‌اند که ساختار آن‌ها را تهدید می‌کند.
به گزارش ایرنا، برشان سه عامل اصلی را در نابودی قنات‌ها موثر دانست: حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق، دخالت‌های دولت در نظام سنتی مدیریت قنات، و بی‌توجهی به حفظ حریم این سازه‌های حیاتی.
او با اشاره به تجربه موفق کشور عمان در احیای قنات‌ها و تبدیل آن‌ها به منابع گردشگری، ایران را در وضعیت نامناسبی توصیف کرد؛ با آنکه یازده قنات ایرانی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده‌اند، هنوز برنامه‌ای مؤثر برای حفظ و احیای آن‌ها وجود ندارد.
برشان تأکید کرد که نجات قنات‌ها تنها با مشارکت واقعی مردم ممکن است و از دولت خواست تا از مداخله مستقیم در این حوزه پرهیز کند.
