آیت الله العظمی شیرازی: برگزاری مراسم اربعین برای سایر معصومین علیهم السلام اشکال ندارد اما دلیل خاصی برای آن وجود ندارد

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز شنبه بیست و یکم شوال سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با دلیل انتخاب روز بیستم صفر ، به عنوان روز اربعین علیرغم آن که برخی از سال ها ممکن است ماه محرم بیست و نه روزه باشد ، فرمودند : ظاهرا آن سال ، بیستم صفر ، روز اربعین بوده ، لذا همین روز به عنوان روز اربعین مبنا قرار گرفته است.

معظم له در رابطه با پیشینه ی زیارت اربعین و روایات مربوط به آن فرمودند : با توجه به روایات وارده از معصومین علیهم السلام در مورد زیارت اربعین ، این مساله برای ما کفایت می کند و مشخص می شود این زیارت در زمان امامان معصوم علیهم السلام نیز وجود داشته و سابقه ی آن هم در تاریخ و روایات ذکر شده است.

ایشان در ادامه فرمودند: برگزاری مراسم اربعین برای سایر معصومین علیهم السلام اشکال ندارد اما دلیل خاصی برای آن وجود ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با اعتبار گرامیداشت درگذشتگان در هفتم و اربعین فرمودند : روایت خاصه ای وجود دارد که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز هشتم به زیارت مرقد مطهر رسول اکرم صلی الله علیه و آله رفته اند اما از اربعین آن حضرت چیزی نوشته نشده است، ولی هفتم و اربعین در امروزه بنا بر ارتکاز متشرعه، مساله جدیدی است و در این رابطه برای زمان معصومین چیزی نوشته نشده است اما ارتکاز متشرعه حجت است چرا که از آن، حکم کشف می شود اما از آن استحباب خاص برداشت نمی شود بلکه استحباب عام را در پی خواهد داشت.

معظم له در رابطه با دلیل انتخاب روز بیستم صفر ، به عنوان روز اربعین علیرغم آن که برخی از سال ها ممکن است ماه محرم بیست و نه روزه باشد ، فرمودند : ظاهرا آن سال ، بیستم صفر ، روز اربعین بوده ، لذا همین روز به عنوان روز اربعین مبنا قرار گرفته است.

ایشان در ادامه فرمودند در مورد زیارت اربعین هم ، وقت زیارت از طلوع فجر تا زمان غروب است ، بر حسب قول مرحوم صاحب جواهر الکلام در مساله نهار که ایشان طلوع فجر و نه طلوع شمس را ملاک می داند ، و هم چنین حضور در حرم مطهر لازم است و گرنه حضور در یک یا دو فرسخ فاصله ، صدق زیارت نمی کند.

آیت الله العظمی شیرازی تاکید فرمودند البته در مستحبات برای کسی که معذور است چه از لحاظ مکان و چه زمان ، به قدری که ارتِکاز مُتَشَرّعه می پذیرد ، توسعه قائل شده اند ، لذا در صورت عذر مثلا زمانی که ازدحام جمعیت زیاد است و امکان حضور در حرم مطهر نیست ، زیارت از فاصله دورتر اشکال ندارد ، و هم چنین تا دو سه روز قبل و بعد ، از لحاظ زمانی بلامانع است.

معظم له در رابطه با این شبهه که حضور اهل بیت امام حسین علیه السلام در کربلا در اربعین اول و یا اربعین دوم اتفاق افتاده ، فرمودند : راجع به این موضوع مطالب و کتاب های مختلفی نوشته شده ، و با استفاده از قرائن داخلی و خارجی ، نتیجه گیری هایی شده است ، اما من حیث المجموع ، آن چه که به نظر می رسد این است که محتمل ندانستن اربعین اول نتیجه گیری درستی نیست و اتفاقا چنین تصور می شود که این که برخی ، اربعین دوم را انتخاب کرده اند ، با واقعیت منطبق نیست.

ایشان در ادامه فرمودند : با این قرینه که در روایات آمده که ، سفر کوفه تا مکه برای انجام فریضه ی حج در آن زمان به طور متوسط دو هفته به طول می انجامیده و حتی در مواردی که گاه به سرعت این مسیر را طی می کرده اند ، مدت این سفر ، یک هفته هم بوده است ، و از طرفی فاصله کوفه تا شام ۲۰۰۰ کیلومتر ، و فاصله شام تا کربلا بسیار کمتر از ۲۰۰۰ کیلومتر است ، اگر اهل بیت علیهم السلام اول ماه صفر الاحزان وارد دمشق شده اند و در بعضی از تواریخ آمده یک هفته پس از آن عزاداری کرده اند ، و اگر شهادت حضرت رقیه سلام الله علیها در پنجم ماه صفر واقع شده باشد ، چنانچه یک هفته پس از اول ماه صفر از شام خارج شده باشند ، بایستی این فاصله در عرض یک هفته طی شده باشد ، و این یک مساله عادی در آن زمان بوده است ، لذا بعید است که اهل بیت امام حسین علیه السلام در اربعین دوم به کربلا آمده باشند.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه با اشاره به دلیل طولانی شدن مسیر رفتن اهل بیت امام حسین علیه السلام از کوفه تا شام ، فرمودند : دلیل طولانی شدن این مسیر در هنگام رفتن اهل بیت امام حسین علیه السلام به شام این بوده که سپاهیان یزید به دنبال آزار و اذیت اهل بیت امام حسین بودند و ایشان را مستقیم به شام نبردند ، بلکه در شهرهای مختلفی هم چون موصل و حلب چرخاندند لذا این مسیر طولانی شد ، و اگر این سفر را به صورت عادی انجام می دادند ، شاید بیشتر از یک هفته به طول نمی انجامید ، و حتی یک هفته قبل از ماه صفر الاحزان به شام می رسیدند ، لذا این شبهه که اربعین در سال اول اتفاق افتاده باشد ، با واقعیت بیشتر سازگار است.

معظم له در ادامه فرمودند : اگر جابر بن عبدالله انصاری از روز عاشورا یا حتی چند روز بعد ، قصد سفر و حرکت به سمت کربلا را نموده باشد ، چنانچه بسیار آرام و آهسته هم حرکت کرده باشد ، در همان اربعین اول به کربلا رسیده و نه اربعین سال بعد ، لذا ظاهرا اهل بیت امام حسین علیه السلام در همان اربعین اول به کربلا رسیدند.