آیت الله العظمی شیرازی: عدالت مراتبی دارد و اقل مراتب آن در امام جماعت، قاضی و مرجع تقلید کافی است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز شنبه بیستم شوال سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با برخی از احکام عدالت برای امامت جماعت فرمودند : در باب نماز جماعت، روایت خاص از معصوم علیه السلام وجود دارد که اگر انسان تصور می کرد که شخصی مسلمان و مومن و عادل است و پشت سر او نماز خواند اما بعدا مشخص شد که آن امام جماعت، عادل نبوده و یا مثلا حتی یهودی بوده است، به جهت دلیل خاص، نماز او باطل نیست.

معظم له با تاکید بر اینکه عدالت حقیقتی یکسان در همه جاست فرمودند : این مطلب از روایات برداشت می شود و فقط مراتب عدالت ممکن است فرق داشته باشد، مثلا فردی عادل است اما شخص دیگری عادل تر از اوست چرا که عدالت ملکه ای است که در همه ی افرادی که دارای این صفت هستند وجود دارد.

ایشان هم چنین با تاکید بر اینکه عدالت در امامت جماعت، قضاوت، و شاهد و در هر جا که عدالت شرط است، حقیقتی یکسان است، فرمودند : اما برخی از فقها از جمله صاحب حدائق معتقدند که عدالت در امامت جماعت با عدالت در قاضی و مرجع تقلید متفاوت است که در این زمینه از برخی روایات استفاده نموده اند که این نظریه خلاف مشهور و خلاف ظاهرِ جمعِ بین روایات است.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه عدالت در برخی امور از جمله تشخیص بیماری ها که نیاز به مراجعه به پزشک و اهل خبره می باشد، شرط نیست، فرمودند : در چنین مواردی لازم نیست که فرد اهل خبره، عادل، مومن و یا حتی مسلمان باشد بلکه اهل خبره بودن و ثقه بودن کفایت می کند، مثلا در باب قبله در عروة الوثقی حتی اسلام را شرط نمی داند.

معظم له با تاکید بر لزوم عدالت در تقلید و قضاوت و امامت جماعت فرمودند : من چندی پیش مطلبی در رابطه با اجتهاد و تقلید نوشتم که در آن ۴۲ روایت در رابطه با مفهوم عدالت ذکر نموده ام که از جمع آن روایات می توان مفهوم آن را استنباط کرد اما صاحب عروة الوثقی در تعریف عدالت چنین گفته و من هم بر اساس وفاق و یا به تَبَعِ برخی از فقها آن را پذیرفته ام که عدالت ملکه است و صرف ترک محرمات و انجام واجبات بدون این ملکه ممکن نیست.

ایشان در رابطه با برخی از احکام عدالت برای امامت جماعت فرمودند : در باب نماز جماعت، روایت خاص از معصوم علیه السلام وجود دارد که اگر انسان تصور می کرد که شخصی مسلمان و مومن و عادل است و پشت سر او نماز خواند اما بعدا مشخص شد که آن امام جماعت، عادل نبوده و یا مثلا حتی یهودی بوده است، به جهت دلیل خاص، نماز او باطل نیست.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر اینکه عدالت حقیقتی یکسان در همه جاست فرمودند : این مطلب از روایات برداشت می شود و فقط مراتب عدالت ممکن است فرق داشته باشد، مثلا فردی عادل است اما شخص دیگری عادل تر از اوست چرا که عدالت ملکه ای است که در همه ی افرادی که دارای این صفت هستند وجود دارد.

معظم له هم چنین با تاکید بر اینکه عدالت در امامت جماعت، قضاوت، و شاهد و در هر جا که عدالت شرط است، حقیقتی یکسان است، فرمودند : اما برخی از فقها از جمله صاحب حدائق معتقدند که عدالت در امامت جماعت با عدالت در قاضی و مرجع تقلید متفاوت است که در این زمینه از برخی روایات استفاده نموده اند که این نظریه خلاف مشهور و خلاف ظاهرِ جمعِ بین روایات است.

ایشان با تاکید بر اینکه عدالت در برخی امور از جمله تشخیص بیماری ها که نیاز به مراجعه به پزشک و اهل خبره می باشد، شرط نیست، فرمودند : در چنین مواردی لازم نیست که فرد اهل خبره، عادل، مومن و یا حتی مسلمان باشد بلکه اهل خبره بودن و ثقه بودن کفایت می کند، مثلا در باب قبله در عروة الوثقی حتی اسلام را شرط نمی داند.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر لزوم عدالت در تقلید و قضاوت و امامت جماعت فرمودند : من چندی پیش مطلبی در رابطه با اجتهاد و تقلید نوشتم که در آن ۴۲ روایت در رابطه با مفهوم عدالت ذکر نموده ام که از جمع آن روایات می توان مفهوم آن را استنباط کرد اما صاحب عروة الوثقی در تعریف عدالت چنین گفته و من هم بر اساس وفاق و یا به تَبَعِ برخی از فقها آن را پذیرفته ام که عدالت ملکه است و صرف ترک محرمات و انجام واجبات بدون این ملکه ممکن نیست.