آیت الله العظمی شیرازی: اولوالامر فقط معصومین علیهم السلام هستند.

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی، روز پنج شنبه بیست و نهم ربیع الاول سال 1446 برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه ، پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با منابع اصلی که می توان از آن ها دستورات دینی را دریافت نمود، فرمودند: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در روایتی متواتر، مبنای بهره گیری از منابع دینی را قرآن کریم و عترت طاهره سلام علیهم اجمعین قرار داده اند و فقط و فقط این دو منبع، در این زمینه معتبر است و سومی ندارد.

معظم له در ادامه فرمودند: در این زمینه قرآن کریم حجت است، و هم چنین آن چه که از عترت طاهره به صورت محرز صادر باشد نیز حجت است.

معظم له هم چنین تاکید فرمودند: آن چه که در برخی از تفاسیر نقل شده که اولوالامر به معنای حکام است، معتبر نیست، و فعلیت حکومت برای غیر عترت طاهره صحیح نیست و خلاف متواتر روایتی است که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است، لذا اولوالامر فقط معصومین علیهم السلام هستند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با وام هایی که با چند در صد سود به مشتریان داده می شود ، فرمودند: اگر این گونه وام ها جنبه ی ربا داشته باشد ، مطلقا جایز نیست ، چرا که از امیرالمومنین علیه السلام روایت شده که : لَعَنَ رَسُولُ الله صلى الله عليه و آله اَلرِّبا و آكِلَهُ و بائِعَهُ و مُشْتَريَهُ وَ كاتِبَهُ و شاهِدَيْهِ ، پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در اين روايت ، پنج گروه را كه در ارتباط با ربا هستند ، لعنت فرموده اند: رباخوار ، فروشنده مال ربوی ، ربا دهنده ، كسى كه ربا را محاسبه مى كند ، شهود قرارداد ربا.

معظم له در ادامه فرمودند: اگر این وام ها تحت عنوان مضاربه یا سایر عقود شرعی از سوی بانک ها پرداخت می شود ، اگر واقعا شروط مضاربه در آن رعایت می شود ، اشکال ندارد ، و حتی اگر به خاطر اصل صحت ، به آن مضاربه گفته می شود ، باز هم اشکال ندارد ، اما اگر فقط از لفظ مضاربه استفاده شده اما شرایط مضاربه در آن عمل نمی شود ، ربا محسوب می شود.

ایشان در ادامه فرمودند: ربا دادن به کافر جایز نیست ، اما ربا گرفتن از کافر حربی بنا بر قول مشهور جایز است ، البته روایات صحیحه هم وجود دارد و جماعتی از فقها نیز به آن عمل کرده اند و من هم این مساله را بعید نمی دانم که ربا گرفتن از کافر ولو غیرحربی ، چه مُعاهد ، چه مشرک ، چه اهل کتاب ، بنا بر این قول ، مطلقا اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به مالکیت برخی از بانک ها در کشورهای اسلامی، فرمودند: در کشورهای اسلامی ، غالبا برای بانک ها ، مالکیت وجود ندارد ، یا به تعبیری مجهول المالک هستند ، لذا از این باب ، و نه بحث ربا ، گرفتن وام از این گونه بانک ها ، نیاز به اجازه حاکم شرع و فقیه جامع الشرایط دارد ، و گرنه وام گرفتن از این چنین بانک هایی جایز نیست ، اما در کشورهای غیراسلامی ، چون توافق هایی بین آنها و کشورهای اسلامی وجود دارد ، و در نتیجه معاهد یا مستامن و ذمی هستند ، به جز محارب که استثنا می باشد ، در سایر موارد ، معامله با آن ها صحیح است ، چه مسلمانان با آن ها معامله کنند و چه آنها با یکدیگر.

معظم له در ادامه فرمودند: اگر این وام ها تحت عنوان مضاربه یا سایر عقود شرعی از سوی بانک ها پرداخت می شود ، اگر واقعا شروط مضاربه در آن رعایت می شود ، اشکال ندارد ، و حتی اگر به خاطر اصل صحت ، به آن مضاربه گفته می شود ، باز هم اشکال ندارد ، اما اگر فقط از لفظ مضاربه استفاده شده اما شرایط مضاربه در آن عمل نمی شود ، ربا محسوب می شود.

ایشان در ادامه فرمودند: ربا دادن به کافر جایز نیست ، اما ربا گرفتن از کافر حربی بنا بر قول مشهور جایز است ، البته روایات صحیحه هم وجود دارد و جماعتی از فقها نیز به آن عمل کرده اند و من هم این مساله را بعید نمی دانم که ربا گرفتن از کافر ولو غیرحربی ، چه مُعاهد ، چه مشرک ، چه اهل کتاب ، بنا بر این قول ، مطلقا اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با توسعه مستحبات فرمودند: در چند سال قبل به مدت سه شب بحث علمی اختصاص به این موضوع داشت، و یکی از علمای سابق اصفهان کتابی نوشته بود که در مصر چاپ شده بود و در ذهنم هست که در آن کتاب ۲۰۰ قرینه از روایات و فتاوای فقها از جزئیات مختلفه را جمع کرده بود که مجموع آن ها موجب این اطمینان می شد که مطلقا در مستحبات از جمیع جهات توسعه است مگر آنکه دلیلی وجود باشد.

معظم له در ادامه فرمودند: هم چنین به مقداری که خلاف ارتکاز باشد مثلا در اول ماه ذی حجه نمی توان غسل غدیر انجام داد چرا که خلاف ارتکاز است، اما در برخی از موارد که روایت آمده مثلا اگر به آب دسترسی وجود نداشت می توان غسل جمعه را در قبل از جمعه انجام داد، در اینجا چون دلیل خاص دارد مشکلی نیست اما هر جا که دلیل خاص وجود نداشت از مجموع جزئیات، روایات و فتاوای فقها این اطمینان حاصل می شود که در مستحبات، توسعه است.

ایشان در رابطه با توسعه مستحبات فرمودند : در این زمینه قبلا مفصلا بحث شده ، و کتابی هم در این زمینه ، یکی از علما نوشته که قریب به ۲۰۰ روایت و شاهد ، و فرمایش فقها را نقل کرده که در مستحبات ، در زمان ، مکان ، و شرایط ، عموما توسعه است ، در حدی که متشرعه ، آن را بپذیرند ، یعنی اگر کسی نماز اول ماه را در ابتدای ماه موفق نشد که بخواند ، چنانچه در دوم یا سوم ماه خواند ، اشکال ندارد ، نه آنکه در پانزدهم ماه بخواند ، و دور از ذهن باشد.

آیت الله العظمی شیرازی با تاکید بر ملاک بودن ارتکاز متشرعه در این باب ، فرمودند : در چنین شرایطی در مستحبات ، توسعه وجود دارد ، مگر در جایی که دلیل خاص یا اجماع ، یا ارتکاز متشرعه یا شهرت عظیمه وجود داشته باشد ، و گرنه اشکالی ندارد که مثلا غسل جمعه را اگر انسان نتوانست در روز جمعه به جا آورد ، تا جمعه دیگر وقت دارد که انجام دهد و اشکالی از این بابت نیست ، فقط این که اسم این عمل ، ادا یا قضا است ، متفاوت است.

معظم له در ادامه فرمودند : از روایات استفاده می شود که در انجام مستحبات ، توسعه در مکان و زمان و شرایط وجود دارد ، لذا زیارت امیرالمومنین و امام حسین و بقیه ی ائمه اطهار علیهم السلام، از دور و نزدیک ، در همان زمان یا وقت دیگر ، خواندن زیارت نیمه رجب در زمانی دیگر ، خواندن دعای نیمه شعبان در زمانی دیگر ، هیچ اشکال ندارد.

ایشان هم چنین تاکید فرمودند : البته در این زمینه ، ادله ی خاصی وجود ندارد ، بلکه ادله ی عامه ای که در این زمینه استفاده شده ، حکایت از آن دارد که تمام مستحبات به همین صورت است ، چرا که در ده ها مورد جزئیات ، استفاده در کبرای کلیه شده ، مثلا روایت شده که نماز شب را می توان در ابتدای شب خواند ، با آنکه وقت آن در نیمه شب به بعد است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : اما در روایت آمده که اگر انسان نتوانست در شب ، نماز شب بخواند ، فردای آن روز می تواند نماز شب را بخواند ، و حتی در روز می تواند قضای آن را بجا آورد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: برخی از احکام تقلید، برخی از احکام ربا، توضیحاتی در رابطه با دلیل باقی ماندن اصحاب حضرت سیدالشهداء در کنار آن حضرت، برخی از احکام جهاد، و مباحثی در رابطه با دفع ضرر محتمل و وجوب شکر منعم، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت 11:15 به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.