آیت الله العظمی شیرازی: تعبیر عصمت صغری در روایات نیامده، اما با توجه به زیارات و روایاتی که در مدح و ستایش بعضی از بزرگواران آمده، علما از آن تحت عنوان عصمت صغری نام برده اند

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی ، روزهای دوشنبه و سه شنبه چهاردهم و پانزدهم صفر سال 1446 برگزار شد، در این نشست ها هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی با اشاره به این که آنچه که در قرآن کریم تحت عنوان امام مبین آمده، فرمودند: مراد از این تعبیر، چهارده معصوم علیهم السلام هستند و هم چنین از ایشان به عنوان مظهر اسماء الهی یاد شده است.

معظم له در ادامه فرمودند: البته علم چهارده معصوم علیهم السلام، علمی متفاوت است ، و علم هیچ کس در دنیا ، همانند علم ایشان نمی شود، اما قدری از علم خاص مربوط به معصومین علیهم السلام، به حضرت زینب و حضرت عباس و حضرت علی اکبر سلام الله علیهم رسیده است، اما طبعا در حد ۱۴ معصوم علیهم السلام نبوده است.

ایشان در رابطه با جایگاه مقام عصمت فرمودند : دلیل داریم که عصمت کبری مخصوص ۱۴ نفر است، و حضرت زینب و حضرت عباس و حضرت علی اکبر سلام الله علیهم دارای عصمت صغری بوده اند که مراتبی پس از عصمت کبری است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: تعبیر عصمت صغری در روایات نیامده است، اما با توجه به زیارات و روایاتی که در مدح و ستایش این بزرگواران آمده، از آنها استفاده می شود که ایشان دارای مقام های رفیعی بوده اند که علما از آن تحت عنوان عصمت صغری نام برده اند.

معظم له در رابطه با محاسبه اعمال انسان از سوی خدای متعال فرمودند: بر حسب روایات متعدد، اعمال انسان، هنگامی که از دنیا می رود تا هنگام فرا رسیدن قیامت، چندین بار مورد محاسبه قرار می گیرد، اولین بار زمانی است که تازه از دنیا می رود، چه این مرگ در بیمارستان و یا در خانه و یا هر مکان دیگری اتفاق افتاده باشد، هم چنین در هنگامی که روح او در حال صعود به سوی آسمان است، خدای عزوجل صدایی را خلق می کند و روح او را مورد خطاب قرار می دهد، و حساب او را به صورت کامل، از زمان بلوغ تا هنگام مرگ ، مورد بررسی قرار می دهد.

ایشان با اشاره به آیه ۱۹۹ سوره آل عمران: إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ، البته خدا حساب خلق را سریع خواهد رسید، فرمودند: تمامی این حسابها به صورت سریع و فوری از سوی خدای متعال صورت می پذیرد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: فردی که از دنیا می رود، وقتی که جنازه اش بلند می شود، تا زمانی که روح او نزد جنازه اش بازمی گردد، حساب او مورد رسیدگی قرار می گیرد.

معظم له با اشاره به تعداد دفعاتی که حساب انسان مورد رسیدگی قرار می گیرد، فرمودند: روایتی نقل شده که: ان حساب الخلائق قبل یوم القیامة مع حسین بن علی علیه السلام، حساب انسانها، قبل از فرا رسیدن روز قیامت با امام حسین علیه السلام است، و در روایت دیگری آمده که حساب انسان ۱۴ مرتبه مورد رسیدگی قرار می گیرد، و رسیدگی به حساب انسان ها در تمامی موارد ، بر اساس عدل الهی صورت می گیرد.

ایشان در رابطه با معنای حد ترخص فرمودند: حد ترخص یعنی جایی که انسان هنگام سفر، از آخرین خانه های شهر، و نه باغ هایی که اطراف شهر هستند، به قدری دور شود که صدای اذان متعارف و نه صدای اذان با بلندگو را نشنود، و دیوارها و خانه های متعارف که یک طبقه یا دو طبقه هستند و نه خانه های چند طبقه را نبیند.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند: حاشیه ها و شهرک های اطراف شهر، هر مقدار که به هم متصل شده باشند، جزء شهر محسوب می شوند، لذا پس از آن که انسان از این محدوده، دور شد، از آنجایی که صحرا شروع می شود، و صدای اذان متعارف شنیده نمی شود و دیوارهای متعارف شهر دیده نمی شود، حد ترخص حساب می شود.

معظم له در ادامه با اشاره به برخی از روایات، از جمله روایتی که از امام صادق علیه السلام نقل شده که از حضرت پرسیدند: الرَّجُل یُرِیدُ السَّفَر مَتی یُقَصِّر؟ انسان وقتی که می خواهد سفر می کند، چه زمانی نماز او شکسته می شود؟ قال: إذا تَواری مِن البُیُوت، جواب حضرت این بود که: زمانی که خانه ها مخفی و پنهان شوند، فرمودند: تعبیر تَواری در این روایات هم به معنای آن است که آخرین خانه های شهر که در آن محدوده، آدم ها هم دیده نمی شوند، مخفی و پنهان شوند، لذا حد ترخص، از همان جا حساب می شود.

ایشان با اشاره به این که معمولا شهرها در حال بزرگ شدن هستند، فرمودند: هر مقدار که شهرها بزرگتر شوند، ملاک، آخرین خانه است و نه آخرین محله، اگر چه صاحب کتاب عروة الوثقی فرموده اند آخرین محله در شهرهای بزرگ ملاک است، اما خلاف مستفاد از ادله است و مشهور هم این قول را نپذیرفته اند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با منصرف بودن احکام شرعی به مصادیق عرفی در رابطه با حد ترخص فرمودند: فقها تصریح نموده اند که کل مطلقات منصرف در مصادیق متعارفه هستند که ده ها بار این مساله در ججواهر الکلام ، حدایق، مستند مرحوم نراقی و عروة الوثقی ذکر شده است.

معظم له در ادامه فرمودند: در حد ترخص، اذان متعارف ملاک است، یعنی اگر کسی که اذان می گوید صدای او بیش از حد متعارف بلند است، آن اذان اعتبار ندارد، یا خانه ای که بلندی آن بیش از یک یا دو طبقه است هم اعتبار ندارد، یا کسی که گوش تیزی دارد و بیش از حد متعارف می شنود، شنیدن آن اذان برای او اعتبار ندارد.

ایشان در رابطه با حکم برخی از حقوق که در عرف معتبر شناخته شده فرمودند: حق باید از نظر شرع ثابت شود که چه چیزی حق است و چه چیزی حق نیست، و مرحوم شیخ انصاری در کتاب مکاسب ذکر کرده که حق مرتبه ای از حکم است، و بر اساس آیه ۴۰ سوره یوسف: إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ، همانا حکم از آن هیچ کس جز خدا نیست، لذا از آنجا که حکم باید از خدای متعال برسد، حق هم به همین صورت است بنابراین اینکه چه چیزی حق است و چه چیزی حق نیست باید از ادله برداشت شود.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: شرح برخی از موارد مربوط به اجتماع امر و نهی، حکم خواندن فلسفه، حکم شرعی عقد جعاله، برخی از احکام وام، ذکر نکاتی در رابطه با کسانی که نماز را سبک می شمارند، توضیحاتی در رابطه با روایاتی که به ثواب الاعمال و عقاب الاعمال اشاره نموده اند، برخی از احکام سجده سهو، برخی از احکام شک در رکعات، و برخی از مسائل مربوط به توبه، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.