آیت الله العظمی شیرازی: مسلمانی که منکر اصل نماز است، چون منکر ضروری دین شده، در حکم کافر است، به عنوان مسلمان، تکلیف از او ساقط نشده و نمازهایی را که نخوانده بر او واجب است

نشست علمی روزانه آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی برگزار شد، در این نشست هم چون جلسات پیشین ، ایشان به سوال های حاضران در جلسه پیرامون مسائل مختلف فقهی پاسخ دادند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم خمس اموال شخصی که در زمان حیات، منکر خمس بوده و از دنیا می رود، فرمودند: فرزندان این شخص بایستی خمس اموال او را بپردازند.

معظم له در رابطه با دلیل تعلق گرفتن خمس به اموال چنین شخصی فرمودند: کسی که منکر خمس است و از دنیا می رود، چنانچه مسلمان بوده و در زمان حیات، به دلیل انکار خمس، از پرداخت آن خودداری می نموده، از آنجا که وجوب تکلیفی و وضعی برای پرداخت خمس، بر عهده وی بوده، لذا یک پنجم از مال باقی مانده ی او، متعلق به وی می باشد و متعلق به اصحاب خمس می باشد، بنابراین، این وجوب با مرگ تغییر پیدا نمی کند و لازم است که ورثه خمس مال او را بپردازند.

ایشان در رابطه با حکم منکر نماز فرمودند: کسی که مسلمان است و در زمان خود نماز نمی خواند و منکر اصل نماز است، چون منکر ضروری دین شده، در حکم کافر است، اما چون مسلمان است، تکلیف از او ساقط نشده و نمازهایی را که نخوانده بر او واجب است.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با دلیل وجود حکم خمس فرمودند: آن چه که مسلّم است و در روایات آمده، خمس به جای زکات، اِکراماً لِرَسولِ الله صلی الله علیه و آله قرار داده شده است، چون که زکات واجب و نه زکوة مستحب را به ذریه ی رسول الله صلی الله علیه و آله نمی دهند، لذا خمس جایگزین آن شده است.

معظم له در ادامه فرمودند: حال این سوال پیش می آید که آیا احکام زکات در مورد خمس هم جاری می شود، که در پاسخ این سوال جماعتی از فقها از جمله مرحوم صاحب عروة الوثقی و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی گفته اند به جز در مواردی که حکم خاص در مورد خمس وجود دارد، اگر مساله ای در خمس بر خلاف زکات، ذکر نشده بود و در زکات ذکر شده بود، در مورد خمس، همان حکم جاری است.

ایشان در ادامه فرمودند: در احکام زکات، روایتی ذکر شده که اگر کسی زکات دریافت نمی کند و می گوید من زکات مصرف نمی کنم، حضرت فرمودند زکات را به عنوان هدیه به او بدهید و به او نگویید که آن چیز، زکات است، اما در باب خمس روایتی در این زمینه نداریم، آیا همین حکم در خمس هم برای کسی که از قبول آن خودداری می کند، جاری است؟، که این مساله میان فقها اختلاف است و اجماعی نیست، و جماعتی از فقها گفته اند چون بر اساس روایاتی که می گویند خمس جایگزین زکات است، چنین استفاده می شود که اشکال ندارد.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با پرداخت صدقات و زکات مستحب به سادات فرمودند: در مورد زکات مال و زکات فطره و صدقه اجماع است که پرداخت آن ها به سادات حرام است، در مورد صدقات و زکات مستحب محل خلاف است، جماعتی از فقها گفته اند این که حضرت فرموده اند: اِنَّ الصَّدَقَةَ مُحَرَّمَّةٌ علینا یعنی هر صدقه ای بر ما حرام است، و شامل صدقه مستحب هم می شود لذا این دسته معتقدند صدقه برای سادات مطلقا حرام است، اما برخی از فقها معتقدند این حرمت فقط شامل زکات مال و فطره است.

معظم له در ادامه فرمودند: در کوفه که مردم به خاندان اهل بیت نان و خرما و گردو می دادند، اهل بیت از قبول آن ها خودداری می کردند و در روایت آمده حضرت زینب و حضرت ام کلثوم سلام الله علیهما، آن ها را از دهان کودکان بیرون می آورند، چرا که اگر فرض کنیم که نان و خرما شامل حکم صدقه و زکات واجب می شود، گردو که شامل این حکم نمی شود، پس معلوم می شود صدقه و زکات مستحب هم برای سادات حرام است، و این یک قرینه است، که البته این مساله اجماعی نیست و محل خلاف است.

ایشان در ادامه با اشاره به این که: عبارت الخمس کالزکوة ، مربوط به صاحب جواهر است و روایت نیست، تاکید فرمودند: هر حکمی که در زکات آمده و در خمس خلافش ذکر نشده، در مورد خمس هم جاری است، نه این که هر حکمی در خمس هست در زکات هم هست، این را هیچ فقیهی ذکر نکرده است.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه با تاکید بر این که در مساله خمس از قاعده قیاس استفاده نشده، فرمودند: بر اساس روایت ما می گوییم خمس به جای زکات قرار داده شده است، و در پی آن جماعتی از فقها مانند مرحوم صاحب جواهر و مرحوم سید عبدالهادی شیرازی و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد شیرازی گفته اند این که چون در روایات، زکات بر ذریه رسول الله و اهل بیت حرام است، خمس جایگزین آن شده و از این استفاده می شود که تمام احکام زکات در مورد خمس هم هست، مگر آن حکمی که مخصوص خمس بر خلاف زکات ذکر شده است.

معظم له در رابطه با حکم تلقیح نطفه مرد اجنبی در رحم زن اجنبیه فرمودند: برداشت من از ادله این است که زن شوهردار نمی تواند چنین کاری انجام دهد، هم چنین زنی که مانند خاله، عمه و خواهر با انسان محرم است نیز نمی تواند چنین کاری انجام دهد، و نیز زنی که شوهر ندارد اما در عده قرار دارد هم نمی تواند این کار را بکند، لذا زن در چنین شرایطی باید نامحرم باشد و شوهر نداشته باشد و در عده هم نباشد، به اضافه آنکه در آن لحظه اگر عقد موقت جاری کنند، اشکال ندارد، وگرنه به نظر من اشکال دارد.

ایشان در رابطه با حکم تلقیح زن شوهرداری که می خواهد برای بچه دار شدن از نطفه مرد اجنبی استفاده کند، فرمودند: چنین زنی لازم است که در زمان تلقیح، چه آن زمان دقایقی بیش به طول بینجامد و چه افزون بر ساعت باشد، زوجه ی صاحب نطفه باشد، یعنی باید آن زن از شوهرش طلاق گرفته و دوران عده خود را هم بگذراند، و سپس به زوجیت آن مرد صاحب نطفه ولو به صورت عقد منقطع و فقط در زمان تلقیح در آید، حتی اگر میان آنها هیچ ملاقات و دیداری صورت نگیرد.

آیت الله العظمی شیرازی در ادامه فرمودند : در این صورت وکیل دو طرف می توانند آن مرد و زن را به عقد یکدیگر درآورند، حتی اگر این عقد به صورت منقطع و به مقدار یک یا چند ساعت باشد، لذا لازم است که در هنگام قرار دادن نطفه ی مرد در رحم زن، آن زن با صاحب نطفه محرم باشد، و هم چنین دارای همسر نبوده و نیز در ایام عده بسر نبرد، و در عقد صاحب نطفه ولو با عقد منقطع و به صورت کوتاه مدت قرار داشته باشد.

معظم له هم چنین تاکید فرمودند: بنابراین قرار دادن نطفه آن مرد در رحم این زن، اگر با ازدواج منقطع صورت بگیرد و میان آنها محرمیت حاصل شود، با این شرایط، اشکال شرعی ندارد.

ایشان در رابطه با حکم چگونگی بازگشتن این زن به شوهر اصلی خود، فرمودند: زمانی که عده ی این نطفه به اتمام رسید، یعنی زمانی که وضع حمل این فرزند فرارسید، این زن پس از وضع حمل نطفه یعنی پس از ولادت فرزند می تواند همسر داشته باشد، مثلا می تواند به همسر اصلی خود بازگردد و با او ازدواج کند.

آیت الله العظمی شیرازی در رابطه با حکم پدر و مادر فرزندی که از این طریق به دنیا می آید، فرمودند: این فرزند، فرزند شوهر اصلی این زن محسوب نمی شود، و در حقیقت مادر این فرزند، این زن و پدر واقعی او صاحب نطفه است.

معظم له در ادامه فرمودند : اگر عقد صورت نگیرد زنا محسوب نمی شود، و بر اساس اجماع، حکم زنا ندارد، اما اینکه آیا این کار جائز یا حرام است، این مساله محل اختلاف است، و به نظر من این کار حرام است و جائز نیست، هم چنین جماعتی مانند صاحب جواهر، ظاهر کلام او دلالت بر حرمت دارد.

سایر موارد فقهی مطرح شده در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به این شرح بود: برخی از احکام نماز میت، حکم امامت زن در نماز جماعت، حکم عبادت صبی ممیز، حکم اسقاط کافه خیارات در معاملات، برخی از احکام خمس، برخی از احکام اخذ مال برای انجام واجبات عینی، حکم نماز نافله برای مسافر، و برخی از احکام حج، از دیگر مواردی بود که در این نشست علمی توسط آیت الله العظمی شیرازی به آن ها اشاره و یا پاسخ داده شد.

لازم به ذکر است که سلسله نشست‌های علمی آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی به صورت روزانه در بیت معظم له در شهر مقدس قم خیابان چهارمردان کوچه ۶ راس ساعت ۱۰:۴۵ به وقت محلی برگزار می‌شود و شما می‌توانید به صورت مستقیم از شبکه امام حسین علیه السلام ماهواره یاهست فرکانس ۱۲۰۷۳ بیننده این نشست علمی باشید.