کنوانسیون بين الملليِ حذف تمام اشکال تبعيض نژادي در ۲۱ دسامبر ۱۹۶۵ میلادی توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شده است.
این کنوانسیون طی قطعنامه ای به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و مطابق ماده ۱۹ ، سی روز پس از تودیع بیست و هفتمین سند تصویب یا الحاق آن، در ۴ ژانویه ۱۹۶۹ قدرت اجرایی پیدا نمود.
سازمان ملل متحد هر سال در روز ۲۱ مارس که «روز جهانی رفع تبعیض نژادی» نامگذاری شده است، به بازنگری برنامه‌ها و اقدام‌های انجام شده برای رفع تبعیض نژادی، به‌ویژه درباره مردمی با تبار آفریقایی در سراسر جهان می‌پردازد.
برپایه مصوبه اعلام شده از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴، «دهه جهانی مردم آفریقایی‌تبار» نامگذاری شده است.
در این مصوبه، چارچوبی جامع برپایه سه حق بنیادی به رسمیت شناخته شدن، برخورداری از عدالت و بهره‌مندی از امکان توسعه، برای سنجش اقدامات در گستره‌ی رفع تبعیض فراهم شده است.
در این ده سال بر اقدام‌ها برای بهبود وضعیّت مردم آفریقایی‌تبار نظارت می‌شود، و در سال جاری که به نیمه‌ی این دهه رسیده‌ایم، برنامهٔ روز جهانی رفع تبعیض نژادی، بازنگری اقدام‌ها، چالش‌ها و پیشرفت‌های به‌دست آمده در این زمینه است.
دلیل نامگذاری این روز، این است که ۲۱ مارس ۱۹۶۰ (۲ فروردین ۱۳۳۹)، ۶۹ نفر از مردم آفریقای جنوبی که برای اعتراض مسالمت‌آمیز به قانون نژادپرستانه‌ی «محدودیت عبور و مرور» در شهر «شارپ‌ویل» گرد هم آمده بودند، با شلیک گلوله‌های پلیس نظام آپارتاید، کشته شدند.
واژه آپارتاید به معنای جدایی و تفکیک می‌باشد و در اصطلاح با تبعیض نژادی و نژاد پرستی مترادف شده است.
اگر چه اعمال سیاست‌های تبعیض نژادی از دوره آغاز استعمار و به ویژه از قرن هفدهم شکل گرفته و نقاط گسترده‌ای را شامل می‌گردید، اما به صورت مشخص، این کلمه از سال ۱۹۴۸ توسط دفتر مرکزی حزب ناسیونالیست کشور آفریقای جنوبی به کار گرفته شد.
هدف از اعلام و اعمال این سیاست جداسازی سفید پوستان از غیر سفید پوستان و به ویژه سیاهان بود.
با این که بیش از ۸۰ ٪ جمعیت آفریقای جنوبی را غیر سفید پوستان تشکیل می‌دادند اما اقلیت سفید پوست با اجرای سیاست‌های غیر انسانی، جامعه‌ای طبقاتی به وجود آورد.
آنها رسماً اعلام کردند که سیاست آپارتاید همه گروه‌های نژادی را فروتر از سفید پوستان می دانند و علیرغم اعتراض های افکار عمومی و سازمان‌های بین‌المللی، به رفتار خود ادامه دادند.
این وضعیت تا آخرین دهه قرن بیستم ادامه داشت و سر انجام، تلاش‌ها و کوشش‌های مردمی به لغو این سیاست در هفدهم ژوئن ۱۹۹۱ میلادی انجامید.
با این حال مسئله تبعیض نژادی در بسیاری از کشورها که دارای نژادهای مختلف می‌باشند، هم چنان وجود دارد.
سازمان ملل متحد بر این مهم تاکید دارد که همه انسانها، آزاد به دنیا می‌آیند، و ارزش و حقوق برابر دارند و همه، این توانمندی را دارند که در توسعه و رفاه جامعه خود نقش سازنده داشته باشند.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در یکی از مصوبات سال های اخیر خود تاکید کرده، هرگونه نگرش نظام‌یافته بر پایه برتری‌جویی نژادی، از دیدگاه علمی نادرست، از دیدگاه اخلاقی محکوم، ناعادلانه و برای اجتماع خطرناک است، و چنین دیدگاه‌ها و باورهایی که به‌دنبال اثبات وجود نژادهای جداگانه انسانی هستند، نباید پذیرفته شوند.
تبعیض نژادی اصطلاحی است که مبنای برتری میان افراد و گروه های مختلف، بر اساس رنگ پوست، نژاد و ریشه ملی و قومی می باشد، به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات و آسیب های جوامع و ناقض حقوق انسان ها در دوره های مختلف تاریخی بوده و موجب برتری و سلطه گروهی بر گروه دیگر و عامل ایجاد اختلاف و بروز ناامنی و جنگ در جوامع مختلف شده است.
تبعیض نژادی به عنوان یک عامل نقض کننده حقوق بشر، علاوه بر اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون های بین المللی، در مبانی دین اسلام نیز نفی شده است.
اسلام تصویری صحیح و شفاف از خلقت انسان ها و راز تفاوت آنان ارائه می نماید ، و معیار ارزش گذاری انسان ها که حکایت از جهان شمولی اسلام دارد در مبانی این دین الهی به وضوح مورد اشاره قرار گرفته است.
در مبانی اسلامی و سیره معصومین علیهم السلام فقط نیکوکاری و تقوا تنها دلیل برای برتری انسان ها نسبت به یکدیگر عنوان شده و بدین سان عملا زمینه ایجاد هرگونه تبعیض در جامعه را غیر ممکن ساخته است.
پيامبر اکرم بر برابري انسانها در خطبه معروف حجة الوداع تاكيد فرموده و به مسئله برتري جويي بين اعراب آن زمان و نيز تحقير سياه پوستان اشاره مي نمایند و تنها ملاك برتري انسان ها را تقوا مي دانند، ملاكي كه از سوی خدای متعال تعیین شده و جز این ملاک، سایر برتری های خودخوانده ی بشری هيچ گونه امتيازي را براي صاحبش به همراه ندارد.
